tag:blogger.com,1999:blog-12658965119785935152024-02-07T19:41:42.043-08:00EMRE BATURAY ALTINOK"neşeli insanlar su kenarına gitsinler, eğlenmek isteyen insanlar dağlara çıksınlar, erdemli olmak isteyenler ise mağaralara gitsinler." konfüçyus.
BATURAYhttp://www.blogger.com/profile/10080878018474365355noreply@blogger.comBlogger12125tag:blogger.com,1999:blog-1265896511978593515.post-49100496068429173822011-07-12T13:55:00.001-07:002011-07-12T13:55:55.587-07:00MAĞARACILIK FEDERASYONU KURULDUTürkiye’de mağaracılığın tarihi neredeyse 50 yılı aştı. Mağara Araştırma Derneği’miz ise 50 yaşına yaklaşıyor. Kurucu Başka-nımız Dr. Temuçin Aygen tarafından başlatılan çalışmaların ülkemiz mağaracılığı için ne kadar büyük bir önemi olduğunu söylemeye dahi gerek yok. Ne var ki aradan geçen 50 yıllık süreçte mağaracılığımız önemli sıçramalar yaptı. Bu sıçramaların en önemlileri mağara araştırma derneklerinin ve üniversite kulüple-rinin kuruluşu ve binlerce yurttaşımızın genç yaşlarda mağaracı-lık ile tanışmasıdır. <br />
<br />
Bu sıçramaların en önemlilerinden birisi de kuşkusuz 2009 senesinde Mağaracılık Federasyonu’nun kuruluşudur. <br />
<br />
1994 senesinde düzenlenen Speleoloji (Mağarabilim) Sempozyumu’nda Mağara Araştırma Derneği ve Boğaziçi Üniversitesi Mağara Araştırma Kulübü’nün ortak bildirisi ile kurulduğu duyu-rulan Türkiye Mağaracılar Birliği, aradan geçen 15 senelik süre-de ülkemiz mağaracılığının gelişmesine ve Mağaracılık Federasyonu’nun kuruluşuna bağlı büyük katkısı olmuştur. TMB, ulusal ve uluslar arası camiada ülkemizde yapılan mağaracılık faaliyetlerinin adının duyurulması için önemli bir boşluğu doldurdu. Eğitim ve kurtarma çalıştayları başta olmak üzere dernek ve kulüplerin bir araya gelmesi, bu oluşumların başta Maden Tetik Arama (MTA) Mağara Birimi ile Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ile yakınlaşması ve ortak çalışmalara imza atması, birlikte hareket etme ve çalış-ma prensiplerine alışması, mağaracılık sporunun standartların oluşturulması gibi birçok önemli işi başardı. <br />
<br />
2008 senesine gelindiğinde TMB’nin yasal bir statüye kavuşması ihtiyacı ağır bastı ve 21-23 Kasım 2008 tarihinde Antalya’da gerçekleştirilen XIV. TMB Genel Kurulu’nda 2009 senesinde Mağaracılık Fede-rasyonu’nun kurulmasına karar verildi. <br />
<br />
Yoğun emeklerle 2009 senesinde olgunlaştırılan çalışmalar, 2009 senesinin Aralık ayında Mağaracılık Federasyonu’nun resmi kuruluşunun camiaya duyurulması ile yeni bir döneme girdi. <br />
Mağara Araştırma Derneği (MAD), Boğaziçi Uluslar arası Mağara Araştırma Derneği (BUMAD), Toros Antalya Mağara Araştırma ve Koruma Derneği (TAMAK), İzmir Mağara Araştırma Derneği (İZMAD), Eskişehir Mağara Araştırma Derneği (ESMAD) ve Ege Mağara Araştırma ve Koruma Derneği (EGEMAK), Boğaziçi Üni-versitesi Mağara Araştırma Kulübü (BÜMAK), Ege Üniversitesi Mağara Araştırma Kulübü (EMAK), Dokuz Eylül Üniversitesi Mağara Araştırma Kulübü (DEÜMAK), Akdeniz Üniversitesi Ma-ğara Araştırma Kulübü (AKÜMAK), Ankara Üniversitesi Mağara Araştırma Birimi (ANÜMAB), Hacettepe Üniversitesi Mağara Araştırma Kulübü (HÜMAK), İstanbul Teknik Üniversitesi Mağara Araştırma Kulübü (İTÜMAK)’ın bir araya gelerek kurdukları Mağa-racılık Federasyonu, ülkemizde mağaracılığın önünü açacak yeni kolaylıklar ve düzenlemelere el atacağına olan inancı daha da arttırarak yeni bir motivasyon sağladı. <br />
<br />
23-25 Nisan 2010’da Manisa Spil Dağı’nda yoğun bir katılımla gerçekleştirilen Kuruluş Genel Kurulu hazırlık toplantısı ile yol haritası çizilerek ülkemiz mağaracılığının gelişimi için atılması gereken adımlar planlandı, kurul ve komisyonlar ile ilgili değer-lendirmeler yapılarak kuruluş genel kurulunda görev alacak mağaracıların belirlenmesi için bir takım kararlar alındı. <br />
<br />
Spil Dağı’nda doğa ile iç içe geçirdiğimiz toplantı bize gösteriyor ki Ekim ayında yapılacak genel kurulda kuruluş sürecini tamam-layacak olan Federasyon, ülkemiz mağaracılığı ile ilgili önemli bir boşluğu doldurmakla kalmayacak, yavaş ama emin adımlar ile de olsa yol alarak doğa sporlarında yeni ve dinamik bir çatı örgütlülüğün adı olacak ve Türkiyeli mağaracıların Dünya’ya sesini duyuracak...<br />
<br />
<i><b>Mağara Araştırma Derneği'nin elektronik bülteni Mağaracı'nın 34. sayısında yayınlanmıştır. (mayıs 2010) </b></i>BATURAYhttp://www.blogger.com/profile/10080878018474365355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1265896511978593515.post-79295130494068892502009-08-10T14:31:00.000-07:002010-12-23T16:20:38.714-08:00TÜRKİYE MAĞARALARININ KORUNMASI VE KULLANILMASINDA ULUSLARARASI VE ULUSAL MEVZUATIN YERİ VE UYGULAMADAKİ SORUMLULUK ODAKLARININ ROLLERİ<div style="text-align: justify;"><div style="color: #660000;"><i><span style="font-weight: bold;">The Place of the International and National Legislation in Protection and Utilisation of the Caves In TURKEY and The Roles to be Played by the Foci Of Responsibility in the Process of Application </span></i></div><div style="color: #660000;"><i><br />
</i></div><div style="color: #660000;"><i><span style="font-weight: bold;">ÖZET </span></i></div><br />
Uluslararası metinler ve ulusal yasalar çerçevesinde şekillenen koruma statüleri ve bu statülerin mağaralar için uygulanabilirliği ve özde Türkiye’de mağaraların korunması ile ilgili çalışmaların ulusal ve uluslararası hukuki dayanaklarının neler olduğu bu anlamda değerlendirilmesi gereken önemli hususlardır. Bu anlamda koruma kapsamında değerlendirilebilen mağaraların salt jeolojik özellikleri ile korunması gereken doğal oluşumlar olarak değil, özellikle içerisinde ve çevresinde barındırdığı yaşam alanları ile de bir bütün olarak değerlendirilmesi ve ekolojik birer değer olarak ele alınması gereklidir. Tüm bu düzenlemelerin uygulanması, daha da önemlisi geliştirilmesi açısından siyasal ve sosyal sorumluluk odakları ile bunların görev ve sorumluluklarına ilişkin sınırların net bir biçimde ortaya konulması gerekmektedir.<br />
<br />
<i><span style="color: #990000; font-weight: bold;">ANAHTAR SÖZCÜKLER: </span></i>Yasa, Hukuk, Sözleşme, Mağara, Koruma, Ekoloji, Sorumluluk<br />
<br />
<i><span style="color: #990000; font-weight: bold;">ABSTRACT: </span></i>Protection statutes shaped in the frame of the international texts and international legislation and the applicability of these studies for he caves and the interpretation of the international and national legal references of efforts of cave protection in TURKEY should be evaluated, in esence, as important issues. In this context, caves seen in the sphere of protection should not only be seen as natural constructs that should be protected with their mere geological aspects but should be regarded as ecological values, particularly with the habitats they have inside and in the anvirons of them, in their entrirety. For the application of all these regulations, and to furthermore develop them the political and social foci of responsibility and the boundaries of their duties and responsibilities should be defined in a cocrete way.<br />
<br />
<span style="color: #990000; font-weight: bold;">KEY WORDS: </span>Act, Law, Contract, Cave, Conservation, Ecology, Responsibility<br />
<br />
<span style="color: #990000; font-weight: bold;">1. GİRİŞ</span><br />
<br />
Doğal sayılan herhangi bir ortamı korumak, somut bir iradenin yanı sıra refleks, sürekli enerji, koordinasyon, çeşitli araçlar ve belirli düzenekleri gerektirir. Korunmasına karar verilen bir ortama; özel, ayrıcalıklı bir yapının ya da statünün kazandırılması ise bugün için bu araçların en yaygın kullanılanıdır. Böylece koruma amacının daha kolay ve kalıcı bir biçimde gerçekleştirilebileceği umulmaktadır. (Kırsal Çevre, 2002)<br />
<br />
Mağaraların korunmasında temel araçlar, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler ile ülkenin kendi ulusal mevzuatı ve uygulama esaslarıdır. Bu sebeple mağara koruma ile ilgili doğrudan veya dolaylı ulusal ve uluslararası yasal düzenlemeleri incelemek gereklidir.<br />
<br />
Mağara koruma denilince akla gelen ilk sorumluluk odağı, devletin dışında mağaralar üzerine amatör ve profesyonel çalışmalar yapan kişiler olması gerekir. Ancak bugün için mağarabilimciler ve sportif mağaracılıkla uğraşanların mağara koruma konusunda gerekli refleksleri gösteremediği; konu ile ilgili fikirlerinin pek fazla dikkate alınmadığı bilinmektedir.<br />
<br />
1985- 2005 dönemine dönüp bakıldığında mağaraların turizme açılması fikrinin hükümet politikalarının önemli gündem maddelerinden birisi olduğu görülmektedir. Ancak bugüne konu ile ilgili yapılan çalışmaların aceleye getirildiği; plansız, altyapı çalışmaları olmayan sezonluk fikirlerle yola çıkılarak bir süre sonra çıkmaza düşüldüğü, kısa dönemde kar maksimizasyonu arzusunun uzun dönemde doğal mirasların, özellikle önemli tabiat varlıklarından sayılan mağaraların turizme açılmasına ve milyonlarca yıl içerisinde oluşan özelliklerin birkaç yıl içinde yok olmalarına neden olunduğu görülmektedir.<br />
<br />
Antalya Milletvekili Faruk BALOĞLU’nun 4 Ağustos 2004 tarihli TBMM’e verdiği soru önergesinde sorulan sorular kadar Kültür ve Turizm Eski Bakanı Erkan MUMCU tarafından 9 Kasım 2004 tarihinde verilen cevaplar da dönemin hükümetinin mağara turizmine bakış açısı hakkında net bilgiler içermektedir. BALOĞLU, Kültür ve Turizm Bakanı’nın yazılı cevabını beklediği yazısında; turizmi çeşitlendirme iddialarını gerçek kılmak için mağara turizmi konusunda Bakanlığın bir çalışmasının olup olmadığı sormakta, Antalya’nın Manavgat İlçesi Gebece Köyü’ndeki Simoluğu Mağarası, Ahmetler Köyü Mağarası, Finike İlçesi’ndeki Suluin Mağarası ile Bakanlığın ilgilenip ilgilenmeyeceği hususunun merak edildiğini bildirmektedir.<br />
<br />
Mağaranın turizme kazandırılması ve yöre halkına ekonomik katkıları ile ilgili yorumların da bulunduğu soru metninde turizm çalışmaları için Bakanlıkça çevre düzenlemelerinin yapılıp yapılmayacağı ve Bakanlığın sunacağı katkıların olup olmayacağı dile getirilmektedir. Ne var ki TBMM gündemine taşınan ve konumuzla ilgili tek örnek olan soru ile, doğa koruma düşüncesinin dışarıda bırakılarak konunun ekonomik menfaat yönü ile değerlendirilmiş olması dikkat çekicidir.<br />
<br />
Kültür ve Turizm Eski Bakanı Erkan MUMCU tarafından verilen Bakanlık resmi görüşünde ise turizmin çeşitlendirilmesi, ülke geneline ve tüm yıla yaygınlaştırılması politikası çerçevesinde Bakanlığın proje çalışmaları devam eden turizm türleri arasında Mağara Turizmi Projesinin önemine dikkat çekilmekte; mağaralar açısından oldukça zengin bir potansiyele sahip olan ülkemizdeki yüzlerce mağaranın büyük bir çoğunluğunun Akdeniz Bölgesi’nde yer aldığı; bakanlığın bu mağaraların turizm amaçlı değerlendirilerek ülke turizmine katkı sağlaması amacıyla çalışmalarını sürdürdüğü belirtilmektedir. Bu amaçla Bakanlıkça daha önce her il için ayrı olarak hazırlanmış olan “İl Turizm Envanteri ve İl Turizm Master Planları” doğrultusunda ya da illerden gelen taleplere göre önceliği tespit edilen turizm yatırımlarının belirlenerek yatırım programına alındığı, turizm yatırımları açısından önceliği belirlenen mağaraların da bazılarının, Bakanlığın teknik ya da maddi desteği ile turizme açıldığı ve bakanlıkça bu konudaki çalışmaların devam ettiği belirtilmektedir. Ancak her mağaranın turizme açılmasının gerek mağaranın aranılan nitelikte olmayışı, gerekse de bütçe imkânlarının yetersizliği nedeniyle mümkün olamadığı da Bakanlık cevabında ayrıca açıklanmaktadır. (TBMM, 2004) Söz konusu ifadelerin bütünü incelendiğinde mağaraların turizm açısından değerlendirilmesi düşüncesinin sadece ekonomik kaygılar gözetilerek değerlendirildiği, bu sürece konu ile ilgili hükümet dışı grupların katılımının olamayacağı görülmektedir.<br />
<br />
Yeterli araştırma ve inceleme yapılmadan alınan kararlar ve bu kararlar doğrultusunda yapılan düzenlemelerin; mağara ekosistemlerini ve ekolojik dengeyi olumsuz yönde etkilediği, korunması gereken tabiat varlıkları olan mağaralara zarar verdiği unutulmakta, ekonomik yarar uğruna doğal mirasın kaybedilmesine göz yumulmaktadır.<br />
<br />
<span style="color: #990000; font-weight: bold;">2. KORUMA </span><br />
<br />
Ülkemizdeki önemli doğal alanlar ve kültür ve tabiat varlıkları 18 farklı koruma statüsüyle, bazen tek bir alana birkaç koruma statüsü verilmek suretiyle korunmaktadır. Bu koruma statülerinin bir kısmı ulusal mevzuatımıza göre ilan edilirken, bir kısmı için de uluslararası sözleşmeler dayanak gösterilmektedir. Ancak tüm bu statüleri uygulayabilmek için kısıtlı olanaklar bulunmakta, bu nedenle alanlar etkili bir şekilde korunamamakta ve koruma alanları, esaslı ve ekolojik bir anlayış temeliyle yönetilememektedir. (Doğa Derneği)<br />
<br />
Türkiye'deki önemli doğal alanları uluslararası çapta Dünya Kültürel Ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme, Barselona Sözleşmesi ve Akdeniz'de Özel Koruma Alanlarına İlişkin Protokol, Özellikle Sukuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkındaki Sözleşme (Ramsar Sözleşmesi), Avrupa'nın Yaban Hayatı Ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi ve uyum sürecinde Avrupa Birliği Kuşları Koruma Yönetmeliği (79/409/EEC) Ve Avrupa Birliği Habitatları Ve Türleri Koruma Yönetmeliği (92/43/EEC), Natura 2000 Alanları’na İlişkin Düzenlemelerin yol göstericiliği ile; ulusal çapta ise temelde Anayasa, Çevre Kanunu, Milli Parklar Kanunu, Kara Avcılığı Kanunu, Orman Kanunu, Su Ürünleri Kanunu, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ve ilgili yönetmelik hükümleri, uluslararası sözleşme ve ek metinlere dayanılarak çıkarılan yönetmelikler ile bu düzenlemeler doğrultusunda verilen mahkeme kararları uyarınca korunabilmektedir.<br />
<br />
<span style="color: #990000; font-weight: bold;">2.1 ULUSLARARASI ÇAPTA KORUMAYA İLİŞKİN YASAL DÜZENLEMELER </span><br />
<br />
Türkiye, uluslararası işbirliği çerçevesinde çevre ile ilgili uluslararası çalışmalarının bir kısmını sözleşmelere taraf olmak, bir kısmını ise üyesi bulunduğu uluslararası kuruluşların çalışmalarına katılmak suretiyle izlemektedir.<br />
<br />
T.C. Anayasası'nın uluslararası antlaşmalarla ilgili 90. maddesi "usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası antlaşmalar kanun hükmündedir" ifadesini taşımaktadır. Dolayısıyla Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası antlaşma ve protokollerin iç hukuk düzeninde sahip oldukları hukuki güç, en az Çevre Kanunu değerinde olup, bu sözleşmeler ulusal mevzuatın önemli birer parçasıdır.<br />
<br />
Dünya Kültürel ve Doğal Mirası'nın korunması için 16 Kasım 1972 tarihinde UNESCO tarafından kabul edilen Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme’ye Türkiye 14 Nisan 1982 tarihinde taraf olmuştur. Bu sözleşme kapsamında tanımlanan anıt, yapı toplulukları ve diğer koruma alanları kültürel miras olarak kabul edilmiştir. Bu sayede sözleşme ile korunan alanlar Dünya Kültürel ve Doğal Miras Alanı olarak tanımlanabilmektedir.<br />
<br />
Barselona'da 16 Şubat 1976'da kabul edilen Akdeniz'in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi çerçevesinde, Akdeniz'deki doğal alanların ve bölgedeki kültürel mirasın yok olmaması için deniz alanlarının ve çevrelerinin özel koruma alanları olarak korunması öngörülmektedir. Bu amaçla, 88/13151 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'yla 7 Ekim 1988 tarihinde Türkiye, Biyolojik Çeşitlilik ve Akdeniz'de Özel Koruma Alanlarına İlişkin Protokol’'ü onaylayarak sözleşme ile ona ek protokolü iç hukuk metni haline getirmiştir.<br />
<br />
Bu protokol ile taraflarının uluslararası örgütlerle işbirliği içinde uyulacak ortak ilkeleri ve ihtiyaç duyulursa koruma alanlarının seçimi, kurulması, yönetimi ve bu alanlara ilişkin bilgilerin belirlenmesi konularına ilişkin standartları veya ölçüleri oluşturacakları ve kabul edecekleri hususları düzenlenmektedir. Böylece Türkiye’de söz konusu protokol çerçevesinde belirlenen alanlar özel çevre koruma bölgesi olarak tanımlanmış, Türkiye'de bu statü Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı Kurulmasına Dair 383 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yasal dayanağa kavuşmuştur. Protokol kapsamında korunan Özel Çevre Koruma Bölgeleri, tarihi, doğal, kültürel vb. değerler açısından bütünlük gösteren ve gerek ülke gerekse dünya ölçeğinde ekolojik önemi olan alanlardır.<br />
<br />
Türkiye'nin de taraf olduğu Sözleşme ve eki Protokollerinin uygulanması amacıyla 1975 yılından bu yana tüm Akdeniz Ülkeleri ve Avrupa Topluluğu tarafından Akdeniz Eylem Planı (AEP) adı altında ortak çalışmaların sürdürüldüğü de bilinmektedir.<br />
<br />
Özellikle Sukuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkındaki Sözleşme (Ramsar Sözleşmesi) 3895 sayılı Kanun’la onaylanarak, 17 Mayıs 1994 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren bir diğer önemli uluslararası sözleşmedir. Bu sözleşmenin hükümlerine dayanılarak 30 Ocak 2002 tarihinde Ulusal Sulak Alanları Koruma Yönetmeliği (Resmi Gazete Sayı: 24656) yayımlanmıştır. Sözleşme kapsamında değerlendirilen alanlar derecelendirilerek önemli sulak alanlar olarak adlandırılmakta ve koruma statüleri yasal dayanağa kavuşturulmaktadır.<br />
<br />
Söz konusu Sözleşme ile Akit Taraflar; sulak alanların temel ekolojik fonksiyonlarının, su rejimlerini düzenlemek ve karakteristik bitki ve hayvan topluluklarının, özellikle su kuşlarının yaşam ortamlarını desteklemek olduğunu göz önüne alarak; sulak alanların ekonomik, kültürel, bilimsel ve rekreasyonel olarak büyük bir kaynak teşkil ettiğine ve kaybedilmeleri halinde bir daha geri getirilemeyeceğine inanarak; sulak alanların giderek artan şekilde kaybına sebep olacak hareketleri şimdi ve gelecekte durdurmayı isteyerek; su kuşlarının mevsimsel göçleri sırasında sınırlar aşabildiğini ve bu yüzden uluslararası bir kaynak olduğunu tanıyarak; sulak alanların ve onlara bağlı bitki ve hayvan topluluklarının korunmasının, ileri görüşlü ulusal politikalarla, koordineli uluslar arası faaliyetlerin birleştirilmesi yoluyla sağlanacağından emin olarak Sözleşmeye taraf olmuşlardır.<br />
<br />
Avrupa Birliği Kuşları Koruma Yönetmeliği (79/409/EEC) ve Avrupa Birliği Habitatları ve Türleri Koruma Yönetmeliği (92/43/EEC) ile Natura 2000 Alanları, Avrupa Birliği'nin (AB) Kuşları Koruma Yönetmeliği ve AB Habitatları ve Türleri Koruma Yönetmelikleri uyarınca AB'ye üye olan her ülke toprakları üzerindeki hayvanlar, bitkiler ve habitatlar açısından uluslararası öneme sahip alanları koruma altına almakla yükümlüdür. Türkiye, Avrupa Birliği’ne aday ülke statüsünde olmasına rağmen, bütünleşme sürecinde bu yönetmeliklerin ulusal mevzuatımızla uyumlulaştırılması konusunda Birliğe taahhütte bulunmuş ve konuya Ulusal Programında yer vermiştir.<br />
<br />
Avrupa Birliği üyesi devletlerin önderliğinde hazırlanan ve AB'ye üye olmak isteyen ve diğer devletlerin de imzasına açılan kısaca Bern Sözleşmesi diye anılan Avrupa'nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi ile de akit taraflar, yabani bitki ve hayvanların ve bunların yaşama ortamlarının korunmasını amaçlamışlardır. Bu çerçevede sözleşme, kesin olarak korunması gereken bitki ve hayvan türlerini, korunan hayvan türlerini, yasaklanan av yöntemleri ile ilgili listeleri içermektedir. Türkiye bu sözleşmeye 9 Ocak 1984 tarihinde 84/7601 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile taraf olmuştur. Akit taraflar sözleşme kapsamında korunacak alanları Zümrüt Ağı Alanları (ASCI - Areas for Special Conservation Interest) ilan ederek koruyabilmektedir. Ülkemizde bu statü için zaman zaman ön çalışmalar yapıldığı bilinmektedir.<br />
<br />
<span style="color: #990000; font-weight: bold;">2.1.1 AVRUPA'NIN YABAN HAYATI VE YAŞAMA ORTAMLARINI KORUMA SÖZLEŞMESİ (BERN SÖZLEŞMESİ) </span><br />
<br />
Mağaralarda yaşayan canlıların korunmasına yönelik en önemli hukuki metin olan Avrupa'nın Yaban Hayatı Ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi’nin (kısaca Bern Sözleşmesi’nin) giriş bölümünde yabani flora ve faunanın, korunması ve gelecek nesillere aktarılması gerekli, estetik, bilimsel, kültürel, rekreasyonel, ekonomik ve özgün değerde doğal bir miras oluşturduğuna dikkat çekilerek; yabani flora ve faunanın bir çok türlerinin ciddi biçimde tükenmekte olduğu, bazılarının yok olma tehlikesine maruz olduğu; yabani flora ve faunaların doğal yaşama ortamlarının muhafazasının önemli olduğuna temas ederek sözleşmenin amacının yabani flora ve faunayı ve bunların yaşama ortamlarını muhafaza etmek, özellikle birden fazla devletin işbirliğini gerektirenlerin muhafazasını sağlamak ve bu işbirliğini geliştirmek ve nesli tehlikeye düşmüş ve düşebilecek türlere, özellikle göçmen olanlarına özel önem verilmesi konusunda taraf devletlere yükümlülükler yüklediği görülmektedir.<br />
<br />
Sözleşme hükümleri gereği taraf devletlerin, ekonomik ve rekreasyonel gereksinmeleri ve yerel olarak risk altında bulunan alt türler, varyeteler veya formların isteklerini dikkate alırken, yabani flora ve faunanın, özellikle ekolojik, bilimsel ve kültürel gereksinmelerini de karşılayacak düzeyde, popülasyonlarının devamı veya bu düzeye ulaştırılması için gerekli önlemleri alacak; yabani flora ve fauna ile doğal yaşama ortamlarının, bilhassa nesli tehlikeye düşmüş ve düşebilecek türlerin, özellikle endemik olanlarının ve tehlikeye düşmüş yaşama ortamlarının, bu Sözleşme hükümlerine uygun olarak muhafazası amacıyla ulusal politikalarını geliştireceği hususu düzenlenmektedir.<br />
<br />
Sözleşmenin tarafları, yabani flora ve fauna türlerinin yaşama ortamlarının, özellikle I ve II nolu ek listelerde belirtilenlerin ve yok olma tehlikesi altında bulunan doğal yaşama ortamlarının muhafazasını güvence altına almak üzere, uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacağı bildirilmektedir.<br />
<br />
Sözleşmenin II no.lu ek listesinde belirtilen yabani fauna türlerinin korunmasında özellikle her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri; üreme ve dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek; yabani faunayı, Sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde, özellikle üreme, geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek; yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu yumurtaları alıkoymak ve bu hükümlerinin etkinliğine katkı sağlayacak hallerde, tahnit edilmiş hayvanlar ve hayvandan elde edilmiş kolayca tanınabilir herhangi bir kısım veya bunun kullanıldığı malzeme dahil, bu hayvanların canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti konusunda yasaklama hükümlerine başvurulacağı belirtilmektedir.<br />
<br />
Sözleşmenin amaçları için oluşturulan Daimi Komite’nin ise, aynı zamanda Sözleşme’nin uygulanmasını izlemekle yüküm organ olup taraf ülkelere yol gösterici tavsiyelerde bulunacağına dikkat çekilmektedir.<br />
<br />
Türkiye’nin Bern Sözleşmesi’ne imza koyarken (Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 20.2.1994- Sayı: 1831) aynı zamanda yaban hayatı ve doğal yaşam alanları koruma altına almayı da taahhüt etmiştir. <br />
<br />
<span style="color: #990000; font-weight: bold;">2.2 ULUSAL ÇAPTA KORUMA’YA İLİŞKİN YASAL DÜZENLEMELER </span><br />
<br />
Uluslar arası Doğa Koruma Birliği (IUCN) tarafından korunan alanlar, yönetim ihtiyaçlarına göre kategorilere ayrılmaktadır. Bu kategoriler, ülkeden ülkeye göre değişebilmekte, farklı isimler ile anılabilmektedir. Türkiye’de kanunlar çerçevesinde bu alanlar milli park, tabiat parkı, özel çevre koruma bölgesi, yaban hayatı koruma sahası, doğal sit alanı olarak anılmaktadır.<br />
<br />
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 63. maddesinde devletin; tarih, kültür ve tabiat varlıklarının ve değerlerinin korunmasını sağlayacağı ve bu amaçla destekleyici ve teşvik edici tedbirleri alacağı hüküm altına alınmıştır. 65. madde hükmü ile de sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkı düzenlenmiştir.<br />
<br />
Çevre Kanunu kapsamında Bakanlar Kurulu’nun, ülke ve dünya ölçeğinde ekolojik önemi olan çevre kirlenmeleri ve bozulmalarına duyarlı alanları, tabii güzelliklerin ileriki nesillere ulaşmasını emniyet altına almak üzere gerekli düzenlemelerin yapılabilmesi amacıyla, "Özel Çevre Koruma Bölgesi" olarak tespit ve ilan etmeye, bu alanlarda uygulanacak koruma ve kullanma esasları ile plan ve projelerin hangi Bakanlıkça hazırlanıp yürütüleceğini belirlemeye yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır.<br />
<br />
Gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ya da olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmalar sürecinde uyulacak idari ve teknik usul ve esasları belirleyen Çevre Etkileri Değerlendirme Yönetmeliği’nin (Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 16.12.2003- Sayı: 25318) V nolu ekinde duyarlı yöreler belirtilmiş, burada da belirli özellikteki mağaraları kapsamına altına alan hükümlere ayrıntılı bir şekilde yer verilmiştir.<br />
<br />
Milli Parklar Kanunu kapsamındaki koruma statüleri milli parklar, tabiatı koruma alanları, tabiat anıtları, tabiat parkları olarak belirlenmiştir.<br />
<br />
Kara Avcılığı Kanunu kapsamında iki alan koruma statüsü, yani Yaban Hayatı Koruma Sahası ve Yaban Hayatı Geliştirme Sahası yer almaktadır.<br />
<br />
Orman Kanunu kapsamında doğanın yerinde korunmasına katkıda bulunan dört koruma statüsü vardır. Muhafaza Ormanları, Gen Koruma Ormanları, Tohum Meşcereleri, Orman İçi Dinlenme Yerleri.<br />
<br />
23 Mart 1971 tarihli 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu uyarınca tanımlanan Su Ürünleri İstihsal Sahaları da alan koruma statüleri arasında sayılabilir.<br />
<br />
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki taşınmaz mallar kapsamına giren mağaralar, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 73. maddesi uyarınca çıkarılan Tarihi Ve Bedii Değeri Olan Taşınmaz Malların Kiraya Verilmesi Hakkında Yönetmelik (Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 16 Aralık 1984 - Sayı: 18607) uyarınca Devlet İhale Kanunu usulü dairesinde pazarlık ile ihaleye çıkarılmaktadır. Kiracılar, 2863 sayılı Kanunda öngörülen sorumlulukları, sözleşmedeki şartları yerine getirmek zorundadırlar. Bu zorunluluklara uyulmadığı takdirde 2863 sayılı Kanunun 62. maddesine göre işlem yapılarak kira sözleşmeleri feshedilebilmektedir. Bu esaslar çerçevesinde mağaraların kira usulü dahilinde değerlendirilerek devlete ekonomik getirisinin yanı sıra korunmasının da kiracılarca sağlanması düşünülmektedir.<br />
<br />
Bir diğer dolaylı koruma prosedürü ise Türkiye’de ilmi araştırma, inceleme yapmak ve film çekmek isteyen yabancılar veya yabancılar adına müracaat edenler ile yabancı basın yayın mensuplarının durumu ile ilgilidir. Buna göre anılan şahısların tabi olduğu esaslar, 6 Ekim 2003 tarih ve 2003/6270 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla onaylanmış ve 10 Kasım 2003 tarih ve 25285 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Buna göre Türkiye'de; karada, havada, denizde, akarsu ve göllerde, arkeolojik, tarihi, jeolojik, sosyolojik ve tabiata ait konularda yapılacak tüm araştırma ve incelemeler ile bilimsel amaçlı film ve fotoğraf çekimlerine ilişkin başvurular belirli bir prosedür ile başvurulması şartına bağlanmış ve söz konusu çalışmalardan devletin haberdar olması sağlamıştır.<br />
<br />
Mağaraların korunması ile ilgili en önemli ulusal düzenleme ise Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’dur.<br />
<br />
<span style="color: #990000; font-weight: bold;">2.2.1 KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KANUNU</span><br />
<br />
Kanun, sit alanları ile ilgili düzenlemeleri içermektedir. Bilindiği üzere sit alanları, tarih öncesinden günümüze kadar gelen çeşitli medeniyetlerin ürünü olup, yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik, mimari vb. özelliklerini yansıtan kent ve kent kalıntıları, önemli tarihi hadiselerin cereyan ettiği yerler ve tespiti yapılmış doğal özellikleri ile korunması gereken alanlardır. Sit alanları kentsel sit, arkeolojik sit, tarihi sit ve doğal sit alanları olarak ayrılmıştır. Doğal güzellik ve bilimsel açıdan sıra dışı, evrensel değeri olan alanlar doğal sit alanı olarak belirtilmiştir. Doğal sit alanları üç ayrı derecede (1., 2., 3. derece doğal sit alanları) sınıflandırılır.<br />
<br />
<span style="color: #990000; font-weight: bold;">2.3 MAĞARALARIN YASALAR ÇERÇEVESİNDE KORUNMASINDA TÜRKİYE’DEKİ SORUMLU ODAKLAR </span><br />
<br />
<span style="color: #990000; font-weight: bold;">2.3.1 KORUMA’DA SİYASAL SORUMLULUK ODAKLARI</span><br />
<br />
Ülkemizde mağaraların ve mağara canlılarının korunmasından temelde iki kurum sorumludur. Bunlardan birincisi özellikle Bern Sözleşmesi, Akdeniz'in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi çerçevesinde taraf olunan Akdeniz'de Özel Koruma Alanlarına İlişkin Protokol, Ramsar Sözleşmesi ve diğer uluslararası mevzuatı uygulamakla, Sözleşme’nin koruma altına aldığı türlerin sürdürülebilir gelişimini sağlamakla sorumlu olan Çevre ve Orman Bakanlığı ile tabiat varlıkları olarak kabul edilen mağaraların korunmasından sorumlu olan Kültür ve Turizm Bakanlığı’dır.<br />
<br />
<span style="color: #990000; font-weight: bold;">2.3.1.1 ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI </span><br />
<br />
4856 sayılı Çevre ve Orman Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun metninin 2. maddesinde,<br />
<br />
- hayvanların korunmasına yönelik çalışmaları, ilgili bakanlık, kurum ve kuruluşların işbirliği ile yapmak, yaptırmak, bu konuda yürütülen faaliyetleri desteklemek, denetlemek ve denetlenmesini sağlamak, (m. 2/ı)<br />
<br />
- j çevreye olumsuz etkileri olan her türlü faaliyeti ülke bütününde izlemek ve denetlemek, (m. 2/j)<br />
<br />
- milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları ve orman içi mesire yerleri ile biyolojik çeşitliliğin, av ve yaban hayatı alanlarının tespiti, yönetimi, korunması, geliştirilmesi, işletilmesi ve işlettirilmesini sağlamak (m. 2/v) Bakanlığın görevleri arasında sayılmaktadır.<br />
<br />
Aynı Kanunun 13. maddesinde Doğa Koruma ve Millî Parklar Genel Müdürlüğü’nün görevleri tanımlanmaktadır. Buna göre Doğa Koruma ve Millî Parklar Genel Müdürlüğü,<br />
<br />
- uluslararası sözleşme ile koruma altına alınan, canlı türleri (flora, fauna) ile alanların korunması konusunda tedbirler almak, ilgili kuruluşlarla işbirliği yapmak, (m. 13/f)<br />
<br />
- hayvanların korunmasına yönelik çalışmaları, ilgili bakanlık, kurum ve kuruluşlar ile sivil toplum örgütleriyle işbirliği içinde yapmak, yaptırmak, bu konuda yürütülen faaliyetleri desteklemek, denetlemek ve denetlenmesini sağlamakla görevlidir. (m. 13/g)<br />
<br />
4856 sayılı Kanunun 36. maddesinde çevre ve orman ile ilgili özel ihtisas gerektiren alanlarda yerli ve yabancı bilim, meslek ve mühendislik kuruluşlarıyla uzmanların iştirakini de sağlayacak şekilde araştırma, inceleme, geliştirme, bilimsel ve teknik koordinasyonu sağlama faaliyetlerinde bulunmak üzere Bakan onayı ile geçici özel ihtisas komisyonları, özel bilim ve mühendislik komisyonların kurulabileceği de belirtilmektedir.<br />
<br />
Akdeniz'in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi çerçevesinde taraf olunan Akdeniz'de Özel Koruma Alanlarına İlişkin Protokol hükümlerini uygulamakla yükümlü siyasal erk Çevre ve Orman Bakanlığı’dır. Bu protokol çerçevesinde belirlenen alanlar özel çevre koruma bölgesi/alanı olarak tanımlanmaktadır. Bu güne kadar hiçbir mağaranın kendi koşulları dolayısıyla Özel Çevre Koruma Alanı olarak ilan edilmediği ancak pek çok mağaranın ilan edilen Özel Çevre Koruma Alanı, Milli Park, Tabiatı Koruma Alanı gibi alanlar içerisinde kaldığından hareketle (Beydağları, Aladağlar, Küre Dağlar vb) etkin şekilde korunabildiği savunulmaktadır. Çevre ve Orman Bakanlığı yetkililerince önümüzdeki dönemlerde mağara ekosistemi olarak başlı başına koruma altına alınacak olan mağaraların da bulunduğu iddiası her platformda dile getirilmektedir.<br />
<br />
Ramsar Sözleşmesi kapsamında özellik arz eden bazı karstik yapıların sulak alan olarak değerlendirildiği ve Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği çerçevesinde ele alındığı görülmektedir. Bu sayede sözleşmenin uygulanmasından sorumlu idare olan Çevre ve Orman Bakanlığı’nın uygun görüşü olmaksızın mağaraların ekolojik işleyişine, peyzaj bütünlüğüne zarar verecek herhangi bir faaliyette bulunulması diğer sözleşme hükümlerinin ihlali yanında karstik özellikleri dolayısıyla Ramsar Sözleşmesi’ne de aykırılık teşkil edebilmektedir.<br />
<br />
Mağaraların korunması konusunda AB uyum sürecinde hazırlandığı belirtilen Doğa Koruma Yasası Tasarı Taslağı ile mağaraların karstik özellikleri nedeni ile özel olarak korunması yönünde hükümler getirilmesinin gündemde olduğu bilinmektedir. Ne var ki Doğa Koruma Yasa Tasarısı henüz taslak halinde olup konu ile ilgili kesimlerin tartışma ve katkılarına uzak, kapalı kapılar arkasında hazırlanmaktadır. Bugün için taslak ile ilgili olarak meclis ihtisas komisyonları dahil kimsenin açık bir bilgisinin olmadığı bilinmektedir. Ancak Doğa Koruma Yasası Tasarı Taslağı hazırlanırken AB direktiflerinden (Habitat Direktifi, Kuş Direktifi, Su Çerçeve Direktifi) yoğun bir şekilde yararlanılacağı muhakkaktır. Özellikle AB Su Çerçeve Direktifi ile Yeraltı Su Çerçeve Direktifi kapsamında yeraltı su kütlelerinin korunması, iyileştirilmesi, restarasyonu. yeraltı suyu çekimi ve beslenmesi dengesi, kirliliğini azaltılması, karakterizasyonu ve özellikle izlenmesi gibi konularda mağaralar için özel tedbirlerin alınmasının gerekliliği kaçınılmazdır.<br />
<br />
<span style="color: #990000; font-weight: bold;">2.3.1.2 KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI </span><br />
<br />
4848 sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un amaç maddesi ile Bakanlık kültürel değerleri yaşatmak, geliştirmek, yaymak, tanıtmak, değerlendirmek ve benimsetmek, tarihi ve kültürel varlıkların tahribini ve yok edilmesini önlemek görevi ile donatılmıştır.<br />
<br />
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu metnine göre tabiat varlıkları, jeolojik devirlerle, tarih öncesi ve tarihi devirlere ait olup ender bulunmaları veya özellikleri ve güzellikleri bakımından korunması gerekli, yer üstünde, yer altında veya su altında bulunan değerlerdir. Yasanın tanımı doğrultusunda mağaralar kültür ve tabiat varlıkları olarak kabul edildiklerinden, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın da koruması altına girerler. Nitekim bu durum Kanunun 6. maddesinin 4. fıkrasında yer alan “Tarihi mağaralar, kaya sığınakları” ve 3. fıkrasında ve benzeri taşınmazlar; taşınmaz kültür varlığı örneklerindendir ifadeleri ile açıkça belirtilmektedir.<br />
<br />
2863 sayılı Kanun’un yedinci maddesinin ilk fıkrasına göre korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının ve doğal sit alanlarının tespiti, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın koordinatörlüğünde ilgili ve faaliyetleri etkilenen kurum ve kuruluşların görüşü alınarak yapılır. 3. fıkra metnine göre ise korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile ilgili yapılan tespitler koruma bölge kurulu kararı ile tescil olunur.<br />
<br />
Kanunun 61. maddesi uyarınca Kamu kurum ve kuruluşları ve belediyeler ile gerçek ve tüzel kişiler, Koruma Yüksek Kurulu ve Koruma Bölge Kurulları’nın kararlarına uymak zorundadır. Koruma Yüksek Kurulu’nun ilke kararları Resmi Gazete’de yayımlanır.<br />
<br />
8. madde 1. fıkra hükmüne göre tescil edilen korunması gerekli kültür ve tabiat varlıklarının korunma alanlarının tespiti ve bu alanlar içinde inşaat ve tesisat yapılıp yapılamayacağı konusunda karar alma yetkisi Koruma Kurulları’na ait olduğunu belirtilmekte ve bu kararlara karşı itiraz usulü 8. maddenin atıfıyla 61. maddede açıklığa kavuşturulmaktadır. Buna göre kurullarca alınmış ve alınacak sit alanı, derecelendirilmesi, sit geçiş dönemi, koruma esasları ve kullanma şartları, koruma amaçlı imar planları ve revizyonlarına ilişkin alınan/alınacak kararlarına karşı, planlama yetkisi bulunan kamu kurum ve kuruluşları ile valilik ve belediyeler altmış gün içerisinde Koruma Yüksek Kuruluna itiraz edebilirler. Bu itirazlar, Koruma Yüksek Kurulunca incelenir ve en geç altı ay içinde karara bağlanır.<br />
<br />
Yasanın 9. madde hükmüne göre Koruma Yüksek Kurulunun ilke kararları çerçevesinde koruma bölge kurullarınca alınan kararlara aykırı olarak, korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ve koruma alanları ile sit alanlarında inşai ve fiziki müdahalede bulunulamaz, bunlar yeniden kullanıma açılamaz veya kullanımları değiştirilemez. Esaslı onarım, inşaat, tesisat, sondaj, kısmen veya tamamen yıkma, yakma, kazı veya benzeri işler inşai ve fiziki müdahale sayılır.<br />
<br />
2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 10. maddesi ile her kimin mülkiyetinde veya idaresinde olursa olsun, taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının korunmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almak, aldırmak ve bunların her türlü denetimini yapmak veya kamu kurum ve kuruluşları ile belediyeler ve valiliklere yaptırmak, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ait olduğunu belirtilmektedir.<br />
<br />
Kanuna bağlı yönetmeliklerden Kültür ve Tabiat Varlıklarıyla İlgili Olarak Yapılacak Araştırma, Sondaj ve Kazılar Hakkında Yönetmelik ile 35 ve 49. maddelerin amir hükümlerine dayanarak (Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 10.08.1984- Sayı: 18485) 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'na tabi taşınır ve taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarını meydana çıkarmak üzere araştırma, sondaj ve kazı yapılması için izin verilmesine, elde edilecek varlıkların muhafaza şartlarına, eserler üzerinde araştırma yapılmasına, ilgililerin görev, yetki, sorumluluk ve hakları ile giderlerine ait esasları düzenlenmektedir.<br />
<br />
Yine Kanun’un 12. maddesine dayanan Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Ait Katkı Payına Dair Yönetmelik (Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 13.04.2005- Sayı: 25785) ile de belediyelerin görev alanlarında kalan taşınmaz kültür varlıklarının korunması ve değerlendirilmesi amacıyla emlak vergisinin yüzde on (%10) u oranında tarh, tahakkuk ve tahsil edilerek Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Katkı Payının uygulama esaslarını belirlemektedir.<br />
<br />
Kültür ve tabiat varlıkları mağaraların korunması ile ilgili en önemli Bakanlık ana hizmet birimi Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü, 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nu kapsamında da en etkili kurullar ise Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ile Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulları’dır.<br />
<br />
2863 sayılı Kanun’un 51. ve 52. maddelerine göre yurtiçinde bulunan ve bu Kanun kapsamına giren korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile ilgili hizmetlerin bilimsel esaslara göre yürütülmesini sağlamak üzere, korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının korunması ve restorasyonuyla ilgili işlerde uygulanacak ilkeleri belirlemek, Koruma kurulları arasında gerekli koordinasyonu sağlamak, uygulamada doğan genel sorunları değerlendirerek görüş vermek suretiyle, Bakanlığa yardımcı olmakla görevli, Bakanlığa bağlı "Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu" ile Bakanlıkça belirlenecek bölgelerde "Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulları" kurulacağı hususu düzenlenmektedir.<br />
<br />
Kanunu’nun 57. maddesine göre koruma kurulları, Koruma Yüksek Kurulunun ilke kararları çerçevesinde olmak kaydıyla,<br />
<br />
- bakanlıkça tespit edilen veya ettirilen korunması gerekli kültür ve tabiat varlıklarının tescilini yapmak. (m. 57/a)<br />
<br />
- koruma amaçlı imar planları ile bunların her türlü değişikliklerini inceleyip karar almak, (m. 57/d)<br />
<br />
- korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ve koruma alanları ile ilgili uygulamaya yönelik kararlar almakla görevli ve yetkilidir. (m. 57/g)<br />
<br />
<span style="color: #990000; font-weight: bold;">2.3.2 KORUMA’DA SOSYAL SORUMLULUK ODAKLARI VE YABANCI ÜLKELERDEKİ DURUM</span><br />
<br />
Ülkemizde mağaraların ve mağara canlılarının korunmasında mağara araştırma grupları ve bu gruplarda yer alan/almayan mağarabilimcileri, sosyal odaklar olarak dikkat çekmektedir.<br />
<br />
Ülkemiz mağaracılığının alanında en eski özel hukuk tüzel kişisi olan Mağara Araştırma Derneği (1964) yaptığı çalışmalar ve eğitim faaliyetleri ile odak olma yönündeki en etkin çekim merkezi olarak görülmektedir.<br />
<br />
Tüzel kişiliği haiz Mağara Araştırma Derneği, Küçük Asya Mağara Araştırma Derneği ve Todosk (Temuçin Aygen Mağara Araştırma Grubu)’nun yanı sıra, Boğaziçi Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Ankara Üniversitesi mağara araştırma kulüpleri/birimleri ile Eskişehir Mağara Araştırma Grubu gibi bağımsız grupların oluşturduğu Türkiye Mağaracılar Birliği’nin de sosyal odak olmak konusundaki iddiasını her geçen gün arttırdığı gözlemlenmektedir.<br />
<br />
1994 yılında Türkiye Mağaracılar Birliği’nin kurulmasına yönelik önerilerin ilk kez dile getirilmesi ve bu süre içerisinde değişik illerde yapılan toplantılar sonucunda, özellikle mağaracılık ve mağara koruma ile ilgili kesimlerin örgütlenmeye ve tüzel kişilik kazanmaya yönelik çalışmaları, sosyal sorumluluk alanında önemli bir boşluğu dolduracak bir gelişme olmasının yanı sıra ilerisi için umut verici bir gelişme olarak da değerlendirilmektedir.<br />
<br />
Doğa koruma ile ilgili yapılan çalışmalarda Türkiye Mağaracılar Birliği ve bileşenlerine mensup kişilerin fikirlerine başvurulmamaktadır. Mağara araştırma gruplarına mensup olan/olmayan mağara bilimciler ile sportif mağaracılık ile ilgilenen grupların fikirlerine başvurulmaması ise konu ile ilgili yapılan çalışmalarda ciddi bir eksiklik olarak göze çarpmaktadır.<br />
<br />
Diğer ülkelerde ise mağaraların korunmasına yönelik olarak yasal düzenlemelerin yanı sıra örgütlü amatör ve profesyonel mağaracı/mağarabilimcilerin görüşleri son derece ciddiye alınmaktadır. Çoğu zaman mağara korumaya ilişkin çalışmalar amatör ya da profesyonel mağara araştırma gruplarınca başlatılabilmekte ve bu grupların önerileri doğrultusunda gerekli düzenlemeler üzerinde yeniden değerlendirilmeler yapılabilmektedir. (Bayarı, 1994)<br />
<br />
Nitekim “ABD’nde Ulusal Mağarabilim Topluluğu (National Speleological Society), İngiltere’de İngiliz Doğası (English Nature) gibi kuruluşlar bu ülkelerdeki Mağaraların korunmasına yönelik hareketleri başlatmışlar, gerekli yasal ve idari düzenlemelerin yapılmasında yönetimi yönlendirmiş ve yardımcı olmuşlardır. Mağaraların korunması yasal ve idari düzenlemelerin yapılması ile tamamlanan bir süreç olmayıp; aynı zamanda, sürekli izleme ve denetleme faaliyetlerini de içeren dinamik bir yapıya sahiptir. Çoğunlukla belirli bir mağaranın korunması, korunmanın gerekliliği konusunda her hangi bir kaynaktan gelen taleple başlamakta; söz konusu talep, Üst Kurum tarafından (örneğin İngiltere’de English Nature) değerlendirilmektedir. Yapılan değerlendirmelerde, ilgili mağaranın ne oranda ve nasıl bir koruma altına alınması gerektiğine karar verilmekte ve bir uygulama planı hazırlanmaktadır. Korumaya alınan mağarayı ziyaret etmek isteyenler (mağaracılar ya da turistler) hazırlanan uygulama planında belirtilen kuralları izlemekle yükümlü olmaktadırlar. Öte yandan, aynı zamanda korunmaya alınan mağara, Üst Kurum (ya da görevlendireceği bir mağara araştırma grubunca) belirli aralıklarla yeniden incelenmekte, ilksel olarak belirlenenin ötesinde yeni hasarların oluşup olmadığı araştırılmakta, yapılan değerlendirmelerin sonuçlarına göre yeni önlemler uygulamaya konulmaktadır.” (Bayarı, 1994)<br />
<br />
<span style="color: #990000; font-weight: bold;">3. TARTIŞMA VE SONUÇ </span><br />
<br />
Yasal düzenlemelerin tek başına soruna çözüm olabilme kabiliyeti yoktur. Önemli olan bu düzenlemelerin geliştirilmesi ve etkin bir biçimde uygulanabilirliğin sağlanması olduğu açıktır. Bu nedenle Türkiye’de mağaraların korunması ile ilgili kesimler yasal mücadele alanında işbirliği ve örgütlülüğünün geliştirilmesi gereklidir.<br />
<br />
<span style="color: #990000; font-weight: bold;">3.1 YASAL DÜZENLEMELERİN GELİŞTİRİLMESİ </span><br />
<br />
Anayasa’nın 90. maddesine göre usulüne uygun olarak yürürlüğe konulmuş uluslararası anlaşmalar kanun hükmündedir ve iç hukukta uygulanması açısından diğer kanunlar ile herhangi bir farklılık arz etmez. Çoğu zaman 3. kuşak insan hakları kapsamında değerlendirilen çevre hakkının, temel hak ve özgürlüklere ilişkin olduğu iddiaları dikkate alınacak olursa 7.5.2004 tarih ve 5170 sayılı Yasanın 7. md ile getirilen değişiklik uyarınca konu ile ilgili uluslararası sözleşmelerin, anayasa hükmü gereği kanunların üzerinde olduğu söylenebilecektir. Bu sebeple Bakanlar Kurulu’nca onaylanarak 20.2.1994 tarih ve 18318 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Bern Sözleşmesi sorumlu idare tarafından bir yasa gibi uygulanmak, hatta düzenlemeleri yapan birimlerce kendiliğinden dikkate alınmak zorundadır.<br />
<br />
Dünya Koruma Örgütü (IUCN) tarafından yönetim ihtiyaçlarına göre kategorilere ayrılan alan sayısı, özellik arz eden alanlar dikkate alınarak geliştirilmeli ve iç hukukta karşılığı yaratılarak uygulama esasları ile ilgili çalışmalar yapılmalıdır.<br />
<br />
Başta Anayasa olmak üzere, çevre kanunu ve ilgili sair mevzuatta doğa koruma ve mağaraların korunmasına ilişkin hükümlere yer verilmelidir.<br />
<br />
Doğa Koruma Yasası bir an önce çıkarılmalı, mağaralara ilişkin düzenlemelerin önleyici ve tazmin edici hükümlerine ilişkin çalışmalarda konu ile ilgili kesimlerle işbirliği yapılmalıdır.<br />
<br />
Mağaralar, Tarihi Ve Bedii Değeri Olan Taşınmaz Malların Kiraya Verilmesi Hakkında Yönetmelik kapsamından çıkarılmalı, mağaraların kullanılma esasları doğa koruma merkezli düşünce ile ayrı bir yasal düzenlemeye konu edilmelidir.<br />
<br />
4856 sayılı Kanunun 36. maddesinde belirtildiği üzere çevre ve orman ile ilgili özel ihtisas gerektiren alanlarda yerli ve yabancı bilim, meslek ve mühendislik kuruluşlarıyla uzmanların iştirakini de sağlayacak şekilde araştırma, inceleme, geliştirme, bilimsel ve teknik koordinasyonu sağlama faaliyetlerinde bulunmak üzere Bakan onayı ile geçici özel ihtisas komisyonları, özel bilim ve mühendislik komisyonların kurulması için siyasal odaklar üzerinde baskı kurulmalı, çalışmalar sosyal odaklarca sürekli denetime altında tutulmalıdır.<br />
<br />
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlükleri bir yerin korunmasını planlarken, gerekli durumlarda ilgili konudaki uzman kurum ve enstitülerle de işbirliği içerinde bulunmalıdır. Mağaraların yeraltında bulunmaları ve bu alanda yapılan çalışmaların sınırlı olmasından dolayı, mağaraların koruma statüleri belirlenmesinde; bilimsel araştırmalar yapılması, mağaralar ve mağaralarda yaşayan canlıların araştırılması çalışmaları kapsamında ilgili kesimlerle işbirliği yapılması bir külfet değil zorunluluk olmalıdır.<br />
<br />
Türkiye, uluslararası işbirliği çerçevesinde çevre ile ilgili uluslararası çalışmalara çekince koymadan taraf olmalı ve üye bulunduğu uluslararası kuruluşların çalışmalarına katılma şartlarını ve işbirliğini geliştirmelidir.<br />
<br />
<span style="color: #990000; font-weight: bold;">3.2 SORUMLULUK ANLAYIŞININ İÇSELLEŞTİRİLMESİ </span><br />
<br />
Siyasal sorumluluk odaklarının görevleri her durumda hatırlatılmalı ve yetkilerini kullanmaları yönünde üzerlerindeki baskı canlı tutulmalıdır.<br />
<br />
Anılan sebepler ile ilgili tüm kesimler arasında öncelikli olarak,<br />
<br />
- Bilgi akışının sağlıklı ve sürekli kılınması yönündeki araçlar etkin bir biçimde kullanılmalıdır.<br />
<br />
Bunun için ilgili kesimlerce bilgilenme hakkının ve bilginin toplumsallaşması için kanuni ve anayasal haklar sonuna kadar kullanılmalıdır. (dilekçe hakkı, bilgi edinme hakkı…)<br />
<br />
- Sosyal sorumluluğun gerektirdiği siyasal tavır gösterilmelidir.<br />
<br />
Tüzel kişilik sahibi olsun olmasın mağaralarla ilgili tüm kesimler örgütlü gücünü daha da yüceltmeli, somut taleplerinin arkasında somut gerekçelerle durmalı, siyasal iradesini yerel, ulusal, uluslararası tüm platformlarda dile getirmelidir.<br />
<br />
- Teori ve eylemsel pratikte birlik sağlanmalıdır.<br />
<br />
Ülke topraklarında yaşayan ve konu ile ilgili duyarlı her kesim koruma bilinci ile teorik düzeyini yükseltmeli, eylemsel pratik noktaları yaratmada yaratıcı olmalı, ses getirici projeler ve eylemliliklerin örgütleyicisi olarak tüm kesimleri etkilemeli ve çalışmaları ile peşinden sürükleme yönünde çaba sarfetmelidir.<br />
<br />
- Koruma öncelikli düşünce çerçevesinde eksik ve hukuka aykırı turizm projelerinin iptali için tüm yasal yollar değerlendirilmelidir.<br />
<br />
Her birey, menfaat ihlali iddiasıyla eksik ve hukuka aykırı turizm projelerine ilişkin alınmış olan kararların geri alınması/iptali için idari başvurularda bulunmalı, başvuruların sonucuna göre açılacak idari davalarda menfaat ihlali kriterinin geniş yorumlanması, doğa koruma davalarının birer idari dava formatından çıkarak gerçek anlamda doğa koruma/çevre davası kimliğini kazanması, ayrı bir usul yargılamasının oluşturulması için tüm olanaklar zorlanmalıdır.<br />
<br />
- Tüm kesimlerce tam anlamıyla koruma sağlayacak düzenlemeler tavsiye edilmeli, mağara bilimciler/ sportif mağaracılıkla ilgilenenlerce mağaralarda sürekli denetim ve kamunun bilgilendirilmesine çalışılmalıdır.<br />
<br />
- Ulusal/ uluslararası medya etkili bir araç olarak kullanılmalıdır.<br />
<br />
Bu amaçla medyanın baskı unsuru olarak sistematik bir biçimde kullanılması “koruma” amacının önemli bir parçası olarak benimsenmelidir.<br />
<br />
- Uluslararası işbirliği için çağrı yapılmalı, şikayet yollarına başvurulmalıdır.<br />
<br />
Mücadele olanakları ve yasal yolların yanı sıra dünyadaki mağarabilimcileri, sportif mağaracılıkla ilgilenen kesimleri, doğa koruma gönüllülerini, ekolojistleri, çevrecileri ve muhalif tabanı harekete geçirmek için ulusal ve uluslararası çağrı yapılması, tüm siyasal ve hukuksal şikâyet mekanizmalarının harekete geçirilmesi için tereddüt edilmemelidir.<br />
<br />
- Mağaraları doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendiren yasal düzenlemelerin hazırlıkları sırasında mağara bilimciler/ sportif mağaracılıkla ilgilenen kesimlerin görüşlerine başvurulmalıdır. Mağara bilimciler/ sportif mağaracılıkla ilgilenen kesimler bu olanakları kendi çalışmaları ile yaratmalıdır.<br />
<br />
Sonuç olarak söz konusu anlayış çerçevesinde özellikle Türkiye Mağaracılar Birliği’ni oluşturan her birim ve yurttaşça, müdahale olanaklarını geliştirilmek için çalışılmalı, genelde evrensel doğa haklarını, sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı, sağlık hakkını, özelde ilgi alanı olan mağaraları, mağara ekosistemlerini ve mağaracılığı korumak için tüm mücadele olanakları değerlendirilmeli, yasama süreçlerine ve idari kararlara müdahil olma, her ne saikle olursa olsun doğal denge ve ekosistem aleyhine gelişmeleri engelleme hakkını kendinde görülmeli; taraf olma bilinci ile insanlık onuru ile bütünleşik ekolojik haklar savunması benliklerde hissedilmeli, bunu toplumsal bir görev anlayışı ile yaşamının her alanında ve her platformunda dile getirmek görev haline getirilmelidir.<br />
<br />
<span style="font-weight: bold;">EMRE BATURAY ALTINOK, Avukat </span><br />
<span style="font-weight: bold;"> MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ </span><br />
<br />
<span style="font-style: italic; font-weight: bold;">TTKDER Tarafından 24 – 26 HAZİRAN 2005 BEYŞEHİR ve Çamlık Beldesi'nde düzenlenen ULUSAL MAĞARA GÜNLERİ SEMPOZYUMUNDA Sunulmuş, sempozyum kitapçığında yayınlanmıştır. </span><br />
<br />
<span style="font-style: italic; font-weight: bold;">Ankara 2005</span><br />
<br />
<span style="color: #990000; font-style: italic; font-weight: bold;">KAYNAKLAR </span><br />
<br />
<span style="font-style: italic;">Aktar, M.; Kara, B., 1990, Türkiye Speleoloji Bibliyografyası: 1nci Speleoloji Sempozyumu Tebliğleri, 11-13 Mayıs 1990, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul</span><br />
<br />
<span style="font-style: italic;">Avrupa Birliği Hukuku - http://europa.eu.int/eur-lex/en/index.html - (20.5.2005)</span><br />
<br />
<span style="font-style: italic;">Bayarı S., 1994, Türkiye’de Mağara Korumacılığı: Mevcut Durum Ve Yapılması Gerekenler, 2. Ulusal Speleoloji Sempozyumu, 5-6 Kasım 1994, Hacettepe Üniversitesi, Ankara</span><br />
<br />
<span style="font-style: italic;">Bayarı S., 2004, Türkiye’deki Mağaralara Yönelik Tehditler ve Koruma Yöntemleri, Mağara Ekosisteminin Türkiye’de Korunması Ve Değerlendirilmesi Sempozyumu Antalya, 6- 7 Aralık 2004, Ankara, 67-73 </span><br />
<br />
<span style="font-style: italic;">Bölgesel Çevre Merkezi (REC) - http://www.rec.org.tr - (26.5.2005)</span><br />
<br />
<span style="font-style: italic;">Çevre Ve Orman Bakanlığı - http://www.cevreorman.gov.tr (20.5.2005)</span><br />
<br />
<span style="font-style: italic;">Çevre Ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma Ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü - http://www.milliparklar.gov.tr - (21.5.2005)</span><br />
<br />
<span style="font-style: italic;">Çevre Ve Orman Bakanlığı Özel Çevre Koruma Kurulu Başkanlığı - http://www.ockkb.gov.tr - (21.5.2005)</span><br />
<br />
<span style="font-style: italic;">Doğa Derneği, Sıfır Yok Oluş Kampanyası, http://www.sifiryokolus.org/?sayfa=6 (21.5.2005)</span><br />
<br />
<span style="font-style: italic;">Genç, B., 1994, Ülkemizde Mağara Araştırması Hakkında Kanun ve Mevzuat: 2nci Speleoloji Sempozyumu, 5-6 Kasım 1994, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. </span><br />
<br />
<span style="font-style: italic;">Resmi Gazete - http://rega.basbakanlik.gov.tr - (20.5.2005)</span><br />
<br />
<span style="font-style: italic;">Kaya S., 2004, Yasal Açıdan Mağaraların Korunması, Mağara Ekosisteminin Türkiye’de Korunması Ve Değerlendirilmesi Sempozyumu, Antalya, 6- 7 Aralık 2004, 115- 120</span><br />
<br />
<span style="font-style: italic;">Kırsal Çevre Ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği, 2002, Türkiye’nin Tabiatı Koruma Alanları, 2002, Ankara</span><br />
<br />
<span style="font-style: italic;">Kanadoğlu S., 2003, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Hukuku, 2003, Ankara </span><br />
<br />
<span style="font-style: italic;">Kültür Ve Turizm Bakanlığı - http://www.kulturturizm.gov.tr (20.5.2005) </span><br />
<br />
<span style="font-style: italic;">Kültür ve Turizm Bakanlığı, 1993, Ülkemiz Mağaraları Hakkında Mevzuat, Uygulamalar ve Öneriler, Yayın No: 1993/7, Ankara</span><br />
<br />
<span style="font-style: italic;">Türkiye Büyük Millet Meclisi Yazılı ve Sözlü Soru Önergeleri- http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/yazili_soru_sd.onerge_bilgileri?kanunlar_sira_no=28506 - (20.5.2005)</span><br />
<br />
<span style="font-style: italic;">Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN)- http://www.iucn.org - (26.5.2005)</span></div>BATURAYhttp://www.blogger.com/profile/10080878018474365355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1265896511978593515.post-30999660696895057472009-08-10T14:21:00.000-07:002009-08-10T14:26:17.721-07:00NALLIHAN’DAN AYRILIRKEN AKLIMIZDA KUŞ GRİBİNDEN ÇOK AYI TRİBİ VARDI.<div style="text-align: justify;"><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg4Ri4SaRvr4aJvBZQtXxYDPjZdTSOAKADrxNrszk5yVy9AP4q8T3AVi5PJ9eGqrR_ZP_-dKHg6i5oxRMsxLZaYL9yWXrTNon76-EKMdWpX6AmING2ate14FGezDLe0AkI1HqJG5XPpaUQ/s1600-h/100_5291.JPG"><img style="margin: 0pt 10px 10px 0pt; float: left; cursor: pointer; width: 320px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg4Ri4SaRvr4aJvBZQtXxYDPjZdTSOAKADrxNrszk5yVy9AP4q8T3AVi5PJ9eGqrR_ZP_-dKHg6i5oxRMsxLZaYL9yWXrTNon76-EKMdWpX6AmING2ate14FGezDLe0AkI1HqJG5XPpaUQ/s320/100_5291.JPG" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5368449439829145586" border="0" /></a><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ NALLIHAN ETKİNLİĞİ – 08.01.2006 </span><br /></div><div style="text-align: justify;"><br />Herşey 25 Aralık 2005 tarihinde MAD’lı Bora ÇORAKBAŞ’ın, bu tarihten yaklaşık 10 gün önce Çayırhan’a düzenlediği eğitim faaliyeti sırasında aldığı istihbaratlar ile başladı. 6 Ocak 2006 tarihinde yeni yılın ilk etkinliği için komşu ilçe Nallıhan’a yeni bir araştırma faaliyeti düzenlenmesi için çağrı yapıldı. Yeni yıl ertesi ve bayram arefesi olması sebebiyle 3 kişi çağrıya cevap verdi. Bora ÇORAKBAŞ ile birlikte E. Baturay ALTINOK, Emrah ÖZTEKİN ve Haziran 2005 Ayvaini Eğitim Faaliyeti’nden sonra bir türlü vakit ayırıp mağaralarla buluşamayan yeni üye adayımız Okay SADAY ile faaliyetin gerçekleşmesi kararlaştırıldı.<br /><br />Akabinde 5 Ocak akşamı Bora’nın Çiğdem Mahallesi’ndeki evinde buluşulmasına ve 6 Ocak sabahı erkenden (yaklaşık saat 06:00 sularında) yola çıkılmasına karar verildi.<br /><br />5 Ocak günü Bora ve Baturay saat 18:00 dolaylarında buluşarak dernek evine malzeme hazırlığı yapmak için yola çıktı. Derneğe uğranılarak malzeme sayımı ve hazırlığı yapıldı. Saat 19:00 gibi yolluk ve bir önceki etkinlikte temizlenemez bir biçimde çamura bulandığı için faaliyet alanından geri getirilemeyen, Bora’nın yıllanmış çizmeleri yerine yeni çizme alınması için Praktiker’e gidilmesine karar verildi.<br /><br />Saat 20:00 dolaylarında Praktiker’e varıldı. Çizmeler alındı ve saat 20:20’ye kadar serbest zaman ilan edildi. Bu esnada kuş gribi ile ilgili Okay’ın işletilmesine karar verilerek koruyucu maske satın alındı ve ekipten Okay’a da alınan maske kutudan ayrılarak elimizde yetersiz sayıda maske olduğu izlenimi yaratılması düşünüldü. Praktiker çıkışı Real’den de yolluk için alışveriş yapılarak eve doğru yola çıkıldı.<br /><br />Bora’nın Çiğdem Mahallesi’ndeki evine varıldığında saatler 21:00’i geçiyordu.<br /><br />Bora’nın evine ulaşıldığında güzel manzarası ile birlikte şaraplar açıldı. Harika bir manzara eşliğinde sohbete başlandı. Bir yandan da Okay ve Emrah ile iletişime geçildi. Okay dışarıda arkadaşları ile yemekte idi. Emrah ise ekürisi Hakan’ın evindeki partide Bora ve Baturay’dan haber bekliyordu. Okay telefonda hazırlığını yapmış olduğunu, kalkarken ekibi arayacağını söyledi. Emrah ise ısrarla Bora ve Baturay’ı Hakanlar’ın evine çağırıyordu. Multinet ile alınmış pizza yenilirken haftanın yorgunluğu Bora ve Baturay’ın üzerine iyice çökmüştü fakat şarap ile gevşemiş bu bedenler ani bir gaz hali ile harekete geçti. Toparlanılarak Hakanlar’ın evine doğru yola çıkıldı. Eve vardıklarında herkes eğleniyordu. En son Kartalkaya yılbaşı gecesinde görüşülen arkadaşlar ile burada da şaraplar yudumlanmaya devam edildi.<br /><br />İlerleyen saatlerde Okay’ın yola çıkmadan önce değil de Çiğdem Mahallesi’ne ulaştığında ekibi araması oldukça talihsiz bir olay olarak kayıtlara girdi. Okay’ da Hakanlar’ın evine çağrıldı.<br /><br />Okay geldiğinde eğlence had safhadaydı. Evdeki insanlar mutfaktan salona açılan duvarın yıkılarak TV büyüklüğünde açılmış bölümünde skeç oynuyor ekip de çocukluklarındaki belli saatler dışında yayın olmayan TV’nin içerisinde duran dolaplarda aynı oyunu oynadıkları günleri anımsayarak eğleniyordu. O sırada, bu satırları yazanın aklına Warner Bross ya da Paramount logosu önünde kükreyen aslan taklidini dolabın arkasından TV yayını imiş gibi yaptığı günler geldi. Nostaljik olunca şarap çarpar ya kafalar da güzel olmaya başladı.<br /><br />Okay ortama dakikasında ısınarak ilerleyen saatlerde defilede bile yer aldı. Baturay şaraba devam ederken Bora bir önceki etkinlik gecesi sabaha karşı uyuduğu için mahvolduğunu hatırlatarak “Yavaş yavaş kalkalım,” anlamında Baturay’ı dürtmeye başlamıştı ki Baturay ayıldı.<br /><br />Okay da telefonuna sürekli mesaj gönderen Dilek’e, etkinliğin uzun bir yürüyüşü olduğunu, kendisine çok geç ulaştığını, dernekten 4 kişilik malzeme alınmış olduğunı ve arabada fazla yer olmadığını Dilek’i kırmadan anlatmaya çalışıyordu. Dilek hayal kırıklığı içerisinde ikna edildikten sonra Emrah’ı sabah evinden almak üzere anlaşılarak 3 kişi ile eve dönüldü.<br /><br />Eve ulaşıldığında herkes yorgundu ve saat 02:00’ye yaklaşıyordu. Sabah 05:45 gibi uyanılacak ve sandviçler hazırlanarak 06:00’da yola çıkılacaktı.<br /><br />Ekibin uykuya geçmesi uzun sürmedi.<br /><br />Sabah 05:45’te uyanarak hazırlığa başlandı. Bu sırada ekiple aynı saatlerde azimle namaza kalkan Müslümanlar bir kez daha takdir ederek arabaya doğru yola çıkıldı.<br /><br />Gereksiz malzemeler Baturay’ın arabasına yığılarak Okay’ın arabası yolculuk için hazırlandı. 06:15 gibi Emrah donmak üzere iken yoldan alınarak Nallıhan’a doğru yola çıkıldı.<br /><br />Ekip benzin almak için ilk istasyonda durduğunda Okay, elinde Sabah gazetesi ile geliyordu. Ankara ekinde büyük harfler ile, Beypazarı ve Nallıhan’ın kuş gribi nedeni ile karantina altında olduğu ve ilçelere giriş çıkışın yapılamadığı haberi okundu. Ekip şok oldu ama sürekli gülmeye devam etti, keyifler yerinde idi. Özellikle Bora, yıllardan beri ısrarla savunduğu ölümsüz olduğu iddiasını tekrarlamaya devam ediyordu.<br /><br />Gerçi Bora etkinlik çağrısında kuş gribini “kuş garibi” olarak esprili bir şekilde dillendirmiş ve program çıkarmıştı. Bora’nın programı “06:00 – Ankara’dan yola çıkış, 07;30 - Nallıhan Kuş Cenneti’nde yaban ördeği ve yumurta ile kahvaltı, 08:00 - Kuş garibi araştırmaları ve gözlemler, 10:00 - Mağaralara doğru yola çıkış…” idi. Bora, “Kuş garibi hastalığı göçmen kuşlar arasında ilk olarak Nallıhan Kuş Cenneti’nde görülmüş ve hemen MAD’ın kuş garibi alt birimine bildirilmiştir. Hastalığa sebep olan virüsün adı HSBC567 olarak tahmin edilmektedir. Belirtileri kuşların önce sağa, sonra sola , sonra tekrar sağa bakarak iç geçirmeleridir. Ayrıca kuşların toplu halde uçtukları rapor edilmiştir. Kuş garibi hastalığı pazar günkü gözlemlerden sonra müstakbel yeni başkan ve kurmayları eşliğinde Gözcü ve Asabi gazetelerine yapılacak bir basın açıklaması ile duyurulacaktır,” ifadeleri ile esprilere devam ediyor ve ekliyordu; “Şaka bir yana insanoğlu dünyaya onca yaptığından sonra hak ettiği belasını bulmaya yaklaşıyor gibi. Tanıştığımız bir biyolog insanoğlunu büyük ihtimalle böyle bir sonun beklediğini söylemişti...”<br /><br />Gazetedeki ayrıntıları okuyarak kuş garibinden kuş tribine girilerek sohbet eşliğinde Nallıhan’a doğru yola devam edildi.<br /><br />Nallıhan Kuş Cenneti’nden geçerken arabayı kullanan Okay dahil herkes bu güzel manzaraya kilitlenmişti. Kayaç yapıları ve doğanın muhteşem renkleri sabah ışığı ile bir başka güzel gözüküyordu. “Bize bu kadar yakınken neden biz bu kadar uzak kaldık buralara?” düşüncesi kafalarda, Nallıhan’ın hakkı, Beypazarı ve hiç sevmediğimiz kurusu tarafından yeniliyor gibi geldi. Bunu akıllarının bir köşesine yazan ekibin daha sonra öğrenecekleri, düşüncelerini doğrulayacaktı.<br /><br />Sabah 08:00 dolaylarında Nallıhan’a yaklaşırken, ekip Belediye Başkanı Safa GÜR’ü telefonla aradı. Başkan, ilçenin girişinde itfaiye merkezinde ekibi beklediğini söylüyordu. İtfaiye merkezine gittiklerinde ilgililer ekibi bekliyordu. Sohbet ederek çaylar yudumlanırken mağaralar ile ilgili bilgi alınmaya da çalışılıyordu. Ayıini olarak adlandırdıkları mağara yatay bir mağara idi ve adı gibi bir dönem ayılara ev sahipliği yapmıştı. Uzun süredir yörede ayı gözükmüyor ama izlerine rastlanıyordu. Kimse de on yıllardır bölgede ayıya rastlamamıştı. Sadece 80 yıl öncesinde aynı mağarada bir ayının bir avcıyı parçaladığı söyleniyordu.<br /><br />Sarıçalı’daki bir diğer mağaranın girişi ise oldukça yüksekte idi. MAD’lı ekip bunu duyunca dikey bir sistem olmayacağı düşüncesi ile bilgileri almaya devam etti. Alttan mı ulaşmak kolaydı yoksa yukarıdan iple mi inilmeliydi? İtfaiyecilerden biri yukarıdan inişin bu mevsimde mümkün olmadığını, zamanında davarların kışın orada otlar iken kayalardan düşerek, kendi deyimi ile “kartal gibi süzülerek” öldüğünden bahsediyordu. Şivesi o kadar sevimli idi ki ekip itfaiyeciyi dinlerken sürekli gülüyordu.<br /><br />İlk etapta karasu köyünden Ayıini ve süzülecekleri diğer mağara için Okay’ın aracı ve belediyenin 4X4 Ranger’ı ile yola çıkıldı.<br /><br />Karacasu köyüne varıldığında adı sonradan öğrenilen İsmail Ağabey ile eşi Gülümse Hanım’ın yöredeki doğa turizmi meraklılarının konaklama ve dinlenme yeri olan evlerine gidildi. Kahvaltılar hazırlanmış ve kuzine üzerinde çay demleniyordu. Gayet aç olan mideler kahvaltı ile bayram etti. Daha önce Altıntaş etkinliği sonrası brusella hastalığı tecrübeleri anımsanarak süt ürünlerini tüketmemeye çalışan Baturay’a inat diğerleri kaymak, peynir ve yağ ile karın doyuruyorlardı. Mağarada olunmadığı ve su sıkıntısı çekilmediği için dizanteri hiç mi hiç akıllara getirilmedi. Müthiş kahvaltı sofrasından mutlaka kalkmak gerekiyordu yoksa akşama kadar kuzinede çaya dalıp mağara unutabilirdi.<br /><br />Kahvaltının sona ermesi gerektiği hatırlandığında ekip yola çıkmaya hazırdı. Bir odada malzemeler açıldı, kıyafetler giyinildi. O sırada Bora ekibe refakat edeceklere malzemeleri gösteriyordu. Mağara malzemelerini kişisel çantalara pay edilerek Ranger’a yüklendi. Ekip, mağaraya gitmeye hazırdı.<br /><br />Tüm ekip Ranger’a binerek çamurlu yolların Sarıçalı Dağı manzarasında tırmanmaya başladı. Bora, Emrah, Okay ve Baturay’dan oluşan MAD’lı ekibe Nallıhan’dan Belediye Başkanı Safa GÜR, Mustafa BEKTAŞ, İsmail GÖKTAŞ, İsmail YALIN ve Emin ÇİFTÇİ eşlik ediyordu.<br /><br />Yarım saatlik tırmanışta, bir önceki gün Beypazarı’nda ortaya çıkan ama basın tarafından Nallıhan’da diye kamuoyuna yansıtılan kuş gribi vakası nedeniyle herkes üzgündü. Üstelik Nallıhan Kuş Cenneti görüntüleri eşliğinde duyurulan, gölün Beypazarı tarafındaki bir köyde yaşanan vaka Nallıhan’ın üzerinde kalmaya mahkum gibiydi çünkü Nallıhan ve kuş denilince akıllarda ilk olarak Nallıhan Kuş Cenneti tabelası beliriyordu.<br /><br />Ranger ile yolculuk son bulduğunda artık tüm yük ayaklar üzerindeydi. Eşyalar yüklenilerek keskin bir yamaçtan tırmanılmaya başlandı. Erenler Mevkii olarak adlandırılan bölgede görülen asırlık ağaçlar ve tür çeşitliliği ekibi oldukça şaşırttı. Bu sırada Mustafa BEKTAŞ sürekli fotoğraf çekiyordu. Alelacele çıkılan yolculukta unutulan fotoğraf makinesi dolayısıyla yaşanan üzüntü, Mustafa BEKTAŞ tarafından çekilen fotoğraflar ile unutulmaya başlanmıştı.<br /><br />Yaklaşık 40 dakikalık bir tırmanışla Ayıini Mağarası önüne varıldı. Mağaranın ağzına kadar yer yer sarplaşan tırmanışın yorgunluğu mağaranın girişine ulaşılması ile keyfe dönüştü. Eşyaları yerleştirilip yan kol ekibi Emrah ile ana girişi kontrol edecek olan Bora hazırlıklarını tamamlayarak mağaraya giriş yaptılar. Bora’nın girdiği ana giriş yan kol ile birleşince Emrah geri döndü ve Baturay ile birlikte mağaranın diğer tarafındaki çatlağa göz atmaya karar verdi. Ellerinde fenerler ile çatlağı kontrol ederken Bora mağaranın içerisine iyiden iyiye girmişti. Arkasında da İsmail YALIN vardı. İsmail YALIN yörenin yerlisi olduğundan mağaraya birçok kez girmişti.<br /><br />Aradan 15 dakika geçmesiyle birlikte büyük bir gürültü ile birlikte bir kükreme ve akabinde kesik kesik böğürtüler duyuldu. Tam da bu sırada İsmail YALIN’ın mağaradan yuvarlanarak düştüğü ve toparlanarak koşmaya çalıştığı ve “AYI, AYI VAR” diye bağırdığı duyuldu. Kampı bir anda panik havası sardı ve tırmanılmış olan sarp kayadan aşağı koşmaya, daha doğrusu bulunulan yerden aşağı resmen atlanmaya başlandı. Bu sırada herkes bulduğu bir yere sığınmaya çalışıyordu. Baturay’ın “Sakin olun, panik yok!” diye bağırmasıyla birlikte herkes bir anda irkildi ve saniyeler ile ifade edilen bir zaman içerisinde uygun bir konum alındı. Bu sırada ayıyı görme sevdası ile dengesiz bir biçimde kayadan atlayan Okay’ı, Baturay’ın sırtından tutarak kayaya çekmesi belki de ciddi bir sakatlanmayı önledi. Kükreyerek mağaradan çıkan ayı, dışarıda gördüğü insanlardan daha da ürkerek kendisini yamaçtan aşağıya bırakarak yuvarlanmaya başladı. Bu esnada herkes arkadan nefes nefese ayıya bakıyordu.<br /><br />Bu esnada Bora’nın silah nerede seslerini duyarak dışarıya “Başka ayı yok, ben çıkıyorum sakın ateş etmeyin,” diye bağırdığı duyuldu. Her şey saniyeler içinde olmuştu Zaten silah ellenmemişti ama Bora’nın korkusu haklı idi. Gülerek dışarı çıktığında panik hali zaten atlatılmıştı. Neredeyse herkes ilk kez ayı görmüş ama panik hali ile nasıl bir şeye benzediğini kestirememişti. Tek görülen ayının mağaradan kükreyerek çıkışı ve karların üzerinden yuvarlanarak kaçışıydı.<br /><br />Herkes dışarıda toplandığında içeride yaşananlar teker teker anlatılmaya başlandı.<br /><br />Anlatılana göre Emrah yan kol girişinde yerde bir sıcaklık hissetmiş ve koku ile birlikte mağarada ayı olduğunu söylemişti. Bu esnada ana giriş ile birleşen yan kol nedeni ile geri dönen Emrah’ın olası bir felaketi bilmeyerek önlediği ortaya çıktı.<br /><br />Mağara geçişleri o kadar dardı ki, Emrah; Bora ve İsmail YALIN’ın arkasından devam etse, dar koridorda ayı ile yüz yüze gelen Bora ve İsmail YALIN’ın mağaradan çıkması mümkün değildi. Karşılaşma sırasında Bora kendisini bir köşeye atarak ışığını kapatmış, İsmail YALIN da ayının tokatlarına maruz kalarak kendisini dar geçitten aşağıya bırakmıştı. Emrah arkasında olsa aşağıya kayması mümkün olmaz, dar bir koridorda dakikalarca ayının tokadına maruz kalır ve ciddi biçimde yaralanırdı.<br /><br />Bora, dar geçidin sonlandığı salonun iki girişinden geniş olanı tercih ederek içeri girmişti. Bu esnada uzun uzadıya tavanı ve oluşumları incelemiş, yan geçişlere müsait olup olmadığına bakarken başını diğer yana döndürdüğü an, yaklaşık 5-10 metrekarelik küçük bir salonda ayı ile yüz yüze gelmiş, ayı yüzüne kükrediğinde Bora da ayıya korkuyla bağırmış ve ani bir harekele ışığını kapatarak kendisini bir köşeye atmıştı. Ayı, o sırada Bora’nın geçtiği yerden içeriye bakan İsmail YALIN’ın yüzüne kükremiş ve dar bir geçitte olan İsmail YALIN’ın ensesine iki, kafasına bir kez vurduktan sonra kolları ile yüzünü kapatan İsmail YALIN’ı aşağıya itmişti. Sonradan öğrenildiğine göre ekibin dışarıda duyduğu kükremenin akabinde İsmail YALIN’ın paket şeklinde ayı ile kucaklaşarak mağaradan yuvarlanışı bu hareket sebebi ileymiş.<br /><br />Bora, ayı dışarıdakileri görünce panikle geri dönecek diye oldukça korkmuştu. Daha sonra da silahla çıkışta ateş edilecek korkusu ile bir süre içeride atladığı yerde yatmış kalmıştı.<br /><br />İsmail’in anlattığı, Bora’nın da hatırlamadığı bir diğer ihtimal ise, ayının gövdesini taş sanarak geçiş için Bora’nın ayıyı ittiği yönündeydi.<br /><br />Her ne olursa olsun ayının korkarak sıkıştığı yerde saldırganlaştığı ve zaten dar olan alanda önüne gelene vurduğu anlaşıldı. Olayın ucuz atlatılması ekip için bir şanstı.<br /><br />Olayın üzerinden bir süre geçince herkesi ”Ya eşi içeride ise?” korkusu sardı. Ama bir yandan da hem bu olayı yaşamış olmak, hem de MAD’lı ekibin harita çizme ısrarı mağaraya tekrar girilmesi yönünde ortak bir karara dönüştü. Gönüllü ekip olarak Okay ile Baturay mağaraya girerek ilerlemeye başladı. Baturay, içten içe müthiş bir korku ile sürekli seslenerek içeriye girdi. Tüm mağarayı kolaçan etmek uzun bir süre aldı. Bunun nedeni mağaranın büyüklüğü değil her yere bakmadan bir santimetre bile ilerleyememiş olmaktı. The Cave ve Descent filmlerinde mağaracılara saldıran yaratıkların olduğu bir yerdelermiş gibi korkuyorlardı. Baturay, mağara çizmelerini giymemiş, trekking botları ile içeri girmiş olduğundan dar geçitlerde oldukça kayıyor ve ışık tuttuğu bölümlere Okay’ın göz atmasını istiyordu. Okay ise olayın şoku ile bu isteği reddediyordu. Yeni başlayan bir mağaracı adayı olarak haklıydı ve belki de ömrü boyunca karşılaşmayacağı bir olaya tanık olmuştu, salona girmeye çekiniyordu.<br /><br />İçerisini tamamen kontrol ettikten sonra Baturay, ayı ile Bora’nın buluşma odasında ışığını kapatarak Okay’ı dışarıya yolladı ve Emrah’ı harita çizme işini beraber yapmak için çağırdı. Emrah geldi ve haritalama işine başlandı. Bu esnada üşüyen dış ekibin yaktığı ateşin dumanı içeriye doluyordu ve Emrah ile Baturay bir süre sonra nefes alamaz hale geldi. Neyse ki harita ölçümleri bitmişti. Yavaş yavaş dışarıya çıktılar. Dışarı çıkarken yeni bir panik hali yaratmak için içlerinden kükremek gelse de yapmamanın herkes için daha iyi olacağına karar verdiler.<br /><br />Dışarıda ayı ile ilgili konuşulmaya devam ediliyordu ve aynı olaylar dönüp dolaşıp gün içinde en az yüz kere anlatıldı ama her seferinde herkesçe de dinlenilmeye devam edildi. Hem de ilk defa dinleniyormuşcasına…<br /><br />Gün boyunca konuşulanlar ise genelde adrenalin patlaması nedeniyle herkesin korku ile karışık büyük bir heyecan yaşamış olması, yörede bahsedilen ama hiç görülemeyen ayının varlığının talihsiz de olsa ispatlanmış olması, ayının kaçarken dengesiz düşüşü nedeniyle yaralanmış olması korkusu ile yaşadığımız endişe ve üzüntü (hayvan ekibe saldırmıştı ama mecbur olduğu için, aslında iyi niyetliydi düşünceleri…), ilk kez ayı görmüş olmanın mutluluğu (ki bu daha çok MAD’lılardan geldi), Emrah’ın ayı fobisinin ayı sevgisine dönüşmesi, Bora’nın artık bunu da yaşadım hayatta daha fazla heyecanlanacağımı sanmıyorum sözleri, Okay’ın “Vay anasına!” nidaları, içeride yaşananlar ile ilgili esprili spekülasyonlar (ayının Bora’nın omzuna dokunduğu), İsmail’in yediği tokatlar, aldığı darbeler ve ayı ile kucaklaşarak aşağıya kayması, herkesin panik halinde yamaçtan atlamış ama sakatlanmamış olması üzerineydi.<br /><br />Yavaş yavaş toparlanarak diğer mağarayı incelemek için yola çıkıldı. Diğer mağaranın yakınına gelindiğinde kısa bir değerlendirme yapılarak oldukça yüksekte olan giriş için karlı ve kaygan yamaçta riske girmeme kararı verildi. Zaten mağaranın girişinin oldukça yüksekte oluşu her nasılsa ekibe kaya oyuklarını anımsattı ve mağaranın küçük bir salondan ibaret olduğu izlenimi yarattı. Köylülerin anlattığına göre dikey bir mağaraydı ama MAD’lı ekip, dikeyden kasıtlarının mağaraya ulaşım esnasında kat edilen yol olduğunu düşündü. GPS ile koordinat alınarak baharda burasının değerlendirilmesine karar verilerek aşağıya doğru yola çıkıldı.<br /><br />Ranger’a varıldığında yarım saat geçmişti. Hazırlanarak yola çıkıldı. Karacasu Köyü’ndeki kuzine başına ulaştıklarında yemekler hazırlanmıştı. Gülümse Hanım muhteşem turşuları, soslu pilavı ve yaprak sarması ile servise başladığında ekiphala daha sonra gıyabında adını Nuri koydukları ayı hikayelerini bir kez daha dinliyordu. Üstelik zaman zaman MAD’lı ekip de kendilerini olayları tekrar tekrar anlatırken buluyordu.<br /><br />Yemek yenildikten sonra Arkutça Köyü muhtarı ile görüşülerek tekrar yola çıkılmasına karar verildi. Ekip, hava kararmadan bahsedilen 2 mağarayı da görmek istiyordu. Köye ulaşıldığında aktör Kurt RUSSEL’ın ikizi olduğu konusunda hemfikir oldukları muhtar da onlara katılarak mağaranın girişine kadar ekibe eşlik etti. Altıntaş yaylasındaki gece yolculuğunu hatırlatan sarp ve çamurlu yolların sonunda aracın daha fazla ilerleyemeyeceği yerde yine eşyalar yüklenilerek tırmanmaya başlanıldı.<br /><br />Yolculuk sırasında muhtar bu mağarada yıllar önce resimlerin olduğundan bahsetmişti. Ekipte bu değerleri koruma altına aldıracak olmanın heyecanı duyuluyordu. Mağaranın ağzına geldiklerinde taze toprağın dışarıya tahliye edilmiş olduğunu dehşet ile gördüler. Belli ki defineciler burada hummalı bir çalışmaya girişmişlerdi. Mağaranın girişinde tahliye kovaları ve malzemelere rastlandı. Emrah, doğal bir emniyet ile yaklaşık 8-10 m.’lik bir inişten aşağıya inerek göz atmaya karar verdi. Bora hattı kurarken Baturay da muhtar ile birlikte diğer deliği bulmak için tırmanmaya devam etti. Daha sonra Mustafa BEKTAŞ da onlara katıldı. Delik bulunduğunda tahtadan bir merdivenin mağaranın içine döşenmiş olduğu görüldü. Baturay, deliğin girişinde bir süre için mola verirken aşağıya malzeme yollamaları için sesleniyordu. Aşağıdan bir türlü ses alınamıyordu. Baturay, bu kayıp zamanı Kurt RUSSEL’ın kardeşinden yeni istihbaratlar alarak değerlendirmeye karar verdi. Bir iki yeni yer öğrendiğinide hava kararmaya yakındı. Aşağıya inerek diğerlerinden bilgi alınmasınave gerekirse tekrar buraya çıkılmasına karar verildi. Aşağıya indiklerinde Emrah’ın aşağıda lüks, tüp ve kazı malzemeleri ile duvarlarda çökmeyi engelleyecek düzenekler gördüğü öğrenildi. Mağara kazılmıştı ve 20 küsür metre daha ilerliyordu. Emrah ve Bora geceye kalacaklarını, bu işin seyrinin değişerek sportif amacı aştığını, dönmenin daha hayırlı olacağı konusunda, yukarıdaki deliğe de giriş yapılmasında ısrar ederken Baturay’ı ikna ettiler. Tüm malzeme toplanarak tekrar tabana yüklenilerek Ranger’a doğru yola çıkıldı.<br /><br />Araca binildikten sonra, dönüşte yaylada oturan tek köylü ziyaret edilerek bilgi alındı ve kendisine belediye başkanınca bazı sorular soruldu. Köylünün ya korktuğu ya da olaya göz yumduğu izlenimi ile olayın jandarmaya bildirilmesi ve belediye başkanlığınca olayın takip edilmesine karar verildi.<br /><br />Nallıhan’a doğru yola çıkınca, telefonun çektiği her yerden MAD’lılar aranmaya başlandı ve ayı hikayesi her seferinde telefonun diğer ucuna aktarıldı.<br /><br />Nallıhan yakınında akşam yemeği ve rakı eşliğinde haber bültenleri izlenildi. Her Nallıhan sözünde homurtular yükseliyordu. Kriz merkezi toplantısı için belediye başkanı ile buluşmaya gelen jandarma komutanına mağara ile ilgili bilgi verildi. Kendisi daha önce pusu kurulduğu ancak kendilerinden önce haber alan definecilerin bir türlü yakalanamadığından bahsetti. Ortada çıkan bir define de yoktu ama yine de kim olduklarını merak ediyorlardı. Arkutça Köyü’nden veya Nallıhan’dan değildiler ancak dışarıdan gelen bir ekibe göre de kalabalık ve organize bir iş çıkardıkları da yadsınamazdı.<br /><br />Yemekten sonra yola çıkıldı. Dönüş yolunda Emrah’ın ısrarı ile Emremsultan köyündeki Tapduk Emre Türbesi’ne gidilmesine karar verildi. Diğerleri kapıda beklerken, gece gece türbeye giren Emrah’ın türbe zitareti sonlanıp dönüş yoluna çıkıldığında saat 20:00 civarıydı.<br /><br />Sohbet ve müzik eşliğinde bir süre ayıyı unutarak kuş gribi ile ilgili konuşuldu. Beypazarı, turizmin önemli bir durağı olduğu için burada yaşanan her türlü tehlikenin, yine burada ekonomik menfaatleri bulunan büyük sermayenin etkisiyle basın organları ile komşu Nallıhan’da yaşanmış gibi gösterilmesi neticesinde Nallıhan’ın mağdur edildiğinin herkes farkında idi. Beypazarı klasik turizm anlayışı ile kendisini tüketmeye başlamıştı. Artık ilgi çeken doğal ve vahşi olanıydı. Nallıhan da bunun için önemli bir merkezdi ve Beypazarı için tehlike arz ediyordu.<br /><br />Aslında Yalçın Ergündoğan’ın aynı gün (8 Ocak 2006) BİRGÜN gazetesindeki köşesinde yazdıkları Nallıhan’ın ve kuşlarının uğradığı haksızlığı özetliyordu: “Egemen tür olarak, ‘yeryüzü insanlığı’ çaresiz durumda… Çareyi kanatlı hayvanların topluca imhasında görüyor “yüce tür”. Birbirini öldürerek, savaş makinaları ile, tankları, topları tüfekleri ile dünyaya egemen olmuş bu tür, aslında pek de “akıllı” bir tür değil mi yoksa, ne? Üzülünce, kan akıtıyor. Sevinince kan akıtması gerektiğine inanıyor. Topluca kan akıtma günü olarak ilan ettiği zaman dilimlerini “bayram” ilan ediyor. Tüketmek üzere kurguladığı, beynini yıkadığı milyarlarca türdeşine “refah toplumu” diye sunduğu yapıların ürettiği “virüslere”, kuş gribi adını veriyor hemen. Oysa ki; sınırları olmayan, “özgür bir dünya” düşlerimizin kanatlı dostları ne topluca imha edilmeyi, ne de adları bir virüsle anılmayı hak ediyor…”<br /><br />MAD’a göre de sorun grip değil garip olan kuşlar sorunu. Öyle ki çözüm için canlı canlı yakılmak ve insana boyun eğmek zorundalar. Düşünün ki çözüm olarak gördükleri yasaklamalar ve endüstriyel üretim yakında köy yumurtası hayallerimizin de katili olacak… Ta ki köy yumurtası yeni bir rant yaratana dek… o zaman tüm yasaklamalar kalkacak ve sermaye birikimi bu alanda da ticaret yapacak.<br /><br />O zamana dek ne köy, ne köylü, ne yumurta, ne ayı Nuri, ne de MAĞARA kalacak…<br /><br /><span style="font-weight: bold;">EMRE BATURAY ALTINOK</span><br /><span style="font-weight: bold;">MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ</span><br /><span style="font-weight: bold;">09.01.2006. YILDIZ. ÇANKAYA </span></div>BATURAYhttp://www.blogger.com/profile/10080878018474365355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1265896511978593515.post-21136195535154578822009-08-10T14:15:00.000-07:002009-08-10T14:20:09.703-07:00ANKARA’DA MAĞARA ADAMLARI VARMIŞ<div style="text-align: justify;">"Kuşkusuz yazının başlığını görünce ilkel çağlara ilişkin birtakım saptamalar, bu saptamaların irdelenmesi ve toplumsal yaşamımıza yansımaları üzerine bir değerlendirme okuyacağınızı sandınız. Yanıldığınızı söylemeliyim. Kısaca Türkiye’de mağaracılık ve Türkiyeli Mağaracılar ile Mağara Araştırma Derneği’nin kısa geçmişini; bugününü; emeğini, yoğun çalışma azmini ve bilinmeyene yolculuğunu okuyacaksınız.
<br />
<br />Hıncal Uluç, Enis Batur’un çok sevdiğim bir alıntısı ile süslediği bir yazısında mağaraları mı, bir insanı mı anlatmaktadır? Birlikte görelim: "Mağaraya girdiğinizde her yer karanlık; gözleriniz dışarıda olduğu için bakamaz, göremezsiniz; bakılabilse, zamanla görülebilirdi belki, göz karanlığa alışır, vakit geçtikçe onun ışığını okumayı öğrenir; mağaranın ıslak iç duvarları dışarıdan sızan en ufak ışık kırıntısını bir ayna gibi çoğaltıp çarparak yayabilir ayrıca; girildikçe açılır mağara, derinliğine, dipsizliğine doğru çekilir, çeker; herşey bir başka şeye benzetilebildiğine göre, evrene, evren boşluğuna, kara deliğin merkezindeki girdaba benzetilebilir bu titrek, hareketli, sıcak uzam...”
<br />
<br />Bilinmeyen imgesi; edebiyatın gözdesi. Hal böyle olunca da mağaralar edebiyatın en önemli öznesi. Patrick Süskind, Koku adlı romanında Jean Baptiste Grenouille karakterinin kaçışını mağaralar ile ilişkilendirir. Süskind, Grenouille için bir ev inşa eder zihinlerde. Ev, doğa ile bütünleşmiş bir mağarayı tasvir eder. “Fransa’nın en kimsesiz dağının başında, suyun olduğu yere yakın, bir sürü kıvrımlar yaparak dağın içlerine uzanan, otuz metre kadar içeride çöküntüyle biten bir mağara keşfetti.Tünelin sonunda, gün ortasında bile göz gözü göremez bir gece karanlığı egemendi. Bir de mezar sessizliği; havada nemli, tuzlu bir serinlik vardı. Jean Baptiste Grenouille evini bulmuştu.”
<br />
<br />Ahmet Altan, zihnimizde istemesek de 12 Eylül’ü çağrıştıran Sudaki İz adlı romanında roman karakterleri için mağarayı bir aşk yuvasına dönüştürür. “Gölün öte yakasında kayalıklar vardı. Delik deşik ve pürtüklüydüler. Hiç konuşmadan kayalıkların arasından kıvrılarak geçen kumlu patikadan yürüdüler. İki yanlarında yaşlı kayalar yükseliyordu. Biraz ileride bir kayalığa oyulmuş basamaklarla karşılaştılar. Basamakları çıktılar. Bir mağara gördüler.”
<br />
<br />Albert Camus ise Düşüş adlı romanında mağaralara ve özellikle mağaracılara karşı bir yaklaşım sergiler, roman karakteri Jean Baptiste Clamence’in ağzından. Clamence; yük ambarları, gemi ambarları, mahzenler, mağaralar, çukurların tüylerini ürperttiğinden bahseder. Dahası, gazetelerin ilk sayfasını kaplamak küstahlığını gösteren ve başarıları ile kendisini iğrendiren mağara bilginlerine ayrı bir kin duyduğunu söyler ve ekler. “Kayalık bir dar geçitte (bu bilinçsizlerin dediği gibi bir sifonda) başları sıkışıp kalmak pahasına yerin sekiz yüz metre altına ulaşmak sapık ya da beyni sarsılmış kişilerin marifeti gibi görünüyordu bana.” Yargıç Clemence’e göre mağaracılık topluma karşı yaşama sorumluluğunu taşımak zorunda olan bir bireyin işlediği önemli bir suçtur ve mağaracılar bu toplumun suçlularıdır…
<br />
<br />Tüm bunlara rağmen Konfüçyüs bizleri anlar: "Neşeli insanlar su kenarına gitsinler, eğlenmek isteyen insanlar dağlara çıksınlar, erdemli olmak isteyenler ise mağaralara gitsinler."
<br />
<br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">Mağara Dediğin Bir Doğal Boşluk…</span>
<br />
<br />Mağara, en kısa tanımıyla kayaç içerisinde insan girişine olanak verecek ölçüde gelişmiş, doğal boşluk olarak tanımlanabilir. Mağaralar daha çok karbonatlı kayaçlar içerisinde oluşmaktadırlar. Şöyle ki; kireçtaşı, kalsiyum karbonattan oluşmuştur (CaCO3). Yeryüzüne düşen yağmur suları atmosferden ve sızma sırasında organik toprak katmanlarından geçerken karbondioksit gazı (CO2) ile birleşirler ve karbonik asit (H2CO3) oluşur. Oluşan karbonik asit kireçtaşını çözer ve çatlaklar boyunca, çözünme sonucu oluşan karst kanallarında, lokal bir akım sistemi gelişir. Su, karbondioksit ve kalkerin döngüsel karakterdeki reaksiyonları da bu kanalların zamanla genişleyerek bir mağara boyutu kazanmasını sağlar.
<br />
<br />Ülkemizde varolan mağaraların çoğu çözünme mağaralarıdır. Bu tür mağaralar kireçtaşı birimlerinin çatlak ya da tabaka düzlemleri boyunca, yeraltı suyunun çözücü etkisiyle oluşurlar. Mağara gelişimi açısından önemli iki çözünür kayaç vardır. Bunlar kalsit ve dolomitik özellikteki kireçtaşlarıdır ve kimyasal bileşimleri nedeniyle karbonatlı kayaçlar olarak adlandırılırlar. Deniz mağaraları ise daha çok dalgıçların ilgisini çeken, deniz kıyısı boyunca uzanan kayaçlarda dalgaların aşındırıcı etkisi ile oluşan mağaralardır. Biz ise tutkumuz gereği daha çok kara mağaraları ile ilgileniyoruz…
<br />
<br />Mağaraların, kayaç içerisinde insan girişine olanak verecek ölçüde gelişmiş, doğal boşluklar ise mağara habitatının gerek sportif gerekse bilimsel olarak birilerinin dikkatini çekmesinden daha doğal ne olabilir? Edouard Alfred Martel, “Her kilometrekaresinin haritası çıkarılmış bir gezegende kaşiflerin keşfedebileceği bir şey artık kalmadı. Ama yerin altında?..." cümleleri ile aylak zihinlerimizi bulandırırken zihnimizde uçuşan sorularımıza beklediğimiz cevap bizden biri, bence Türkiye’nin en önemli mağaracılarından MAD’lı Tulga Şener’in bir sohbetinden gelir ve biz Türkiyeli Mağaracılar’ın heyecanını kamçılar. “Bir an için, yerin metrelerce altında bulunduğunuzu düşünün; üstelik oraya ulaşmak için sayısız iniş ve tırmanış yaptığınızı... Biliyorsunuz ki sizden önce kimse oraya ayak basmadı..!”
<br />
<br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">Mağaracı, Bir Deli Oğlan…</span>
<br />
<br />Bayan mağaracılar alınmasın zira şarkı karakteri Osman. Bir deli oğlan. Henüz 18’inde… Neyse; Barış Manço’nun Osman’ı, aşkı uğruna savaş vere dursun biz konumuz olan mağaracılara dönelim. Mağaracılar her an 2 günlük bir mağara gezisi düşlerler, senelik izinlerinin tamamını eşleriyle birlikte kamplarda geçirir, 6 aylık çocuklarına diktikleri özel kamp malzemeleri ile defile edasıyla ortaya salarlar. Akşam sohbetlerinde içtikleri çay, yerin 500m altında içtikleri termos çayını anımsatır, her sohbette en az 50 kez mağaralı cümle kurarlar, doğacak çocuklarına teknik malzeme isimleri koyup koymamak konusunda kafaları karışır. Adı, kız olursa Anna Karabina, erkek olursa James Bolt mu olsa diye düşünürler . Yine de doğadan ve insandan uzaklaşmaz zihinleri. Demir’dir biri, güçlü kuvvetli olacaktır; Barkın’dır diğeri, babası gibi gezgin ruhuna tariftir adı. İcat ettikleri kalabalık, senkronik mağara dansları ve çıkardıkları sesler ile her eğlencede ilgi toplamayı başarır mağaracılar. O kadar ün yaparlar ki kamber olarak anılırlar hep birlikte, Japon turistler dönerin yanında artık mağaracılarla da fotoğraf çektirmek isteyecekleri günleri tahminde iddialaşırlar…
<br />
<br />Kamplar bir eğlence alanıdır mağaracılar için. Yeşil çayırlarda doğal erikleri midelere indirirken gelincikler arasında koşarlar. Gece mağaraya girer, sabah kahvaltısına tüm o yorgunluğun yanında uykuyu değil köy peynirini tercih ederler kahvaltılarında. Çayları hazır, ekmekleri dilimlidir. Kolektif bir sporu, kolektif bir yaşama dönüştürürler.
<br />
<br />Uluslararası literatürde bilimsel ve sportif amaçlarla mağara araştırmaları yapanlara genellikle speleolojist adı verilir fakat bilimsel amaç dışında mağaracılık yapan birçok araştırmacısı kendisini Caver (Mağaracı) sözünü tercih eder. Speleoloji ise mağara biliminin adıdır.
<br />
<br />Trevenian, Şibumi adlı eserinde mağaracılar için şu değerlendirmeyi yapar. “…Mağaracı acaba dağcıdan daha mı çılgındır? Evet, öyledir. Neden mi? Çünkü mağaracı daha tehlikeli titreşimler içindedir. Dağcının tek derdi kendi vücudundan ve gücünden doğar. Olsa olsa vücudu yorulur ve gücü tükenir. Oysa mağaracının karşısına sinir erozyonları ve ilkel korkular da çıkmaktadır. İnsanoğlunun içinde uyuyan ilkel hayanın bazı mantık dışı, akıl dışı korkuları vardır. Karanlıktan korkar. Yeraltında olmaktan korkar, çünkü orayı her zaman kötü güçlerin yuvası olarak bellemiştir. Yalnız olmaktan korkar. Tuzağa sıkışmaktan korkar. Sudan bile korkar. Dünyaya oradan geldiği, sudan çıkarak insanlaştığı halde. Kabusu andıran en büyük korkuları ise, bir, karanlığın içine düşmek, iki dehlizlerde yolunu bulamadan dolaşıp durmaktır. Ve mağaracı dediğin adam, çılgının, kaçığın biri olduğu için bütün bu kabuslarla yüz yüze gelmeyi kendi serbest seçimiyle istemektedir. İşte bu yüzden o, dağcıdan daha delidir.…”
<br />
<br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">Mağaracılık, Ne Ola Ki? </span>
<br />
<br />Bilimsel ve çağdaş mağaracılığın başlangıcı Fransızlar’a atfedilir. Edouard- Alfred Martel, bugün sayıları yüz binleri bulan mağara tutkunlarının babasıdır. Petzl ise her mağaracının güvendiği malzemenin adıdır. Petzl öldüğünde, yüzünü görmedikleri bu adam için yas bile tutmuşlardır.
<br />
<br />Martel, her mağaracı için önemlidir. Martel'in çalışmaları çağdaş mağaracılığın eksenini oluşturmaktaysa da, mağaracılar ondan yüzyıl kadar önce o dönem için rekor sayılabilecek derinliklere inen birçok kaşifi de anmadan geçemezler. Mağarabilim için de önemlidir Martel. Araştırmaları sırasında ip merdiven, manyetolu telefon ve katlanan sandal gibi birçok malzemeyi de kullanmış, yenilikleri ile öncü olmuştur. Boşluklar ve Bilinmeyen Fransa adlı hikaye benzeri raporları da mağaracılığın popüler hale gelmesine önemli katkıları olan bir şahsiyettir. Fotoğrafı bulunsa cüzdanlarda taşınır…
<br />
<br />Mağaracılık yatay ve dikey mağaracılık olmak üzere iki çeşit mağarada yapılır. Yatay mağaralara girebilmek için aydınlatma araçlarını kullanmayı bilmek yeterlidir. Mağarada yaygın olarak kullanılan aydınlatma sistemi "karpit lambası"dır. Karpit lambası, karpit taşı ile bunun üzerine kontrol edilebilen bir miktarda damlatılan suyun tepkimeye girmesi sonucu açığa çıkan asetilen gazının yakılmasıyla çalışır. Gazın alevi oldukça geniş bir alanı aydınlatır. Yaygın olarak kullanılan lambaların hazneleri için bir dolumluk karpit ortalama 8 saat boyunca ışık verir. Dikey mağaralara girebilmek için ise SRT (Single Rope Techniques- Tek İp Tekniği) adı verilen ve ipin üzerinde inip çıkabilmenizi sağlayan tekniği öğrenmek gereklidir.
<br />
<br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">Türkiye’de Mağaracılık ve Halk Ağzında Mağara Adamları Derneği </span>
<br />
<br />Ülkemiz, mağara ve yeraltı dereleri açısından dünyanın en zengin ülkelerinden birisi olmasına rağmen yurt dışında 1800'lü yıllarda başlayan mağaracılık ve mağarabilimle ancak 1900'lü yılların ilk çeyreğinde tanışmıştır. (Türkiye'de 40.000 kadar mağara olduğu tahmin ediliyor.)
<br />
<br />Türkiye'de ilk mağara araştırması 1927 yılında, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Zooloji Profesörü Raymond Hovasse tarafından İstanbul - Yarımburgaz Mağarası'nda mağara hayvanları üzerinde yapılan incelemedir. İkinci araştırma ise Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Profesörü Cemal Alagöz'ün 1944 yılında Coğrafya Kurumu Bülteni'nde ve ayrı baskı halinde çıkan Türkiye'de Karst Olayları adlı incelemedir.
<br />
<br />Bundan sonra, İsveçli K. Lindberg'in 1949 ve 1950 yıllarında Anadolu'da mağaralarda yaşayan hayvanlar üzerinde yaptığı ve sonradan bunları 1952 - 1954 yıllarında Fransa'da Ulusal Speleoloji Komitesi’yle, Bilimsel Araştırmalar Merkezi'nin ortak yayın organı olan Annales de Speleologie'de Fransızca olarak yayınladığı Birkaç Türk Mağarası Üzerine Notlar başlığıyla çıkan yazıları gelir. 1955 yılında ise Temuçin Aygen ve arkadaşlarının Konya Ermenek Maraspoli Mağarası'nda yapmış olduğu araştırma ilk ekip çalışması olmuştur.
<br />
<br />1955 - 1964 yılları arasında özellikle Temuçin Aygen'in çabalarıyla Türkiye'de çok sayıda mağara araştırılmıştır. 1964 yılında Ankara'da Mağara Araştırma Cemiyeti'nin (Bugünkü Mağara Araştırma Derneği - MAD) kurulmasıyla mağaracılık çalışmaları hız kazanmıştır. Bir dönem Türkiye Mağara Araştırma, Tanıtma ve Turizm Derneği adını alan Cemiyet, kurulduğu yıl içerisinde bir gezi ve İstanbul'da uluslararası bir konferans düzenlemiştir.
<br />
<br />Dernek 1980'li yıllara gelinceye kadar özellikle yabancı mağaracılarla ortaklaşa çok sayıda etkinlik düzenlemiş ve ülkemizin hemen hemen her bölgesinde birçok mağara araştırılmıştır. 1973 yılında, ülkemizin mağaracılıkla ile ilgili ilk üniversite kulübü olan Boğaziçi Üniversitesi Mağara Araştırma Kulübü (BÜMAK) kurulmuştur. Yine 1978 yılında Dr. Jeomorfolog Nuri Güldalı tarafından MTA'ya bağlı bir birim kurularak mağaracılıkla ile ilgili ilk resmi çalışmalar başlamıştır.
<br />
<br />1980 darbesi ile örgütlü her kesim gibi paşa tokadı yiyen MAD, ilerleyen yıllarda içinde mağaracılık aşkı sönmeyenlerce tekrar kurulmuş ve 80’li yılların sonlarına doğru Ankara'da çok sayıda üniversite kulübünün kurulmasına öncülük etmiş ve mağaracılık çalışmalarına hız kazandırmıştır. Bugün, sayıları 50’ye yakın MAD üyesi Türkiye Mağaraları’nı araştırmak, haritalamak ve uluslararası literatüre kazandırmak için yaz kış demeden, hafta sonları dahil 10’ar saatlik yolculuklara göğüs gererek Türkiye’yi karış karış dolaşmaktadırlar.
<br />
<br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">Hattı Bağlarken…</span>
<br />
<br />Yazımızı sonlardırmadan önce Trevenian’dan bir alıntıyı kendimize uyarlayalım. Bu tür tehlikeleri çok seviyoruz. İçimizde yatan en ilkel ve hayvansal korkulara karşı zihinsel kontrolümüzü ve fiziksel yeteneğimizi kullanmak harika bir duygu. Düşme korkusuna, boğulma korkusuna, soğuk ve yalnızlığa, orada ebediyen kaybolma tehlikesine ve başının üzerinde bekleyen tonlarca kayanın bilincine karşı en büyük yardımcımız mantık ve zekice planlama. En büyük düşmanımız ise hayal gücü ve panik. Bizim için korkak olmak kolay, cesur olmak güçtür. Çünkü yalnız çalışırız. Kimse görmeden, kimse eleştirmeden ve kimse alkışlamadan... Bundan başka, düşmanlarımızın çoğunun kendi içimizde olduğunu bilmek ve kazandığımız zaferlerin gizli olduğunu hissetmek bizim için apayrı bir zevk…
<br />
<br />Anamur Peynirlikönü EGMA Düdeni’nde birkaç sene önce Türkiyeli Mağaracılar, iklim değişikliğinin müsebbihi devletlerin gazabına uğradı. O mevsim, ağustos sıcağında 25 senedir ilk kez dolu yağarken birçok talihsizlik yaşanmış ve dünya derinlik raporunu kıracak ekip, faaliyeti sonlandırmak zorunda kalmıştı. Siz bu yazıyı okurken, BÜMAK ekibi -1377 m’de kalan mağarayı sonlandırmak için ter döküyor. Umarım dünya literatürüne kazandıracakları mağaradan müjdelerini ulaştırırlar. Diğeri de MAD’ın 30 Temmuz’da Toroslarda Geyik dağı’na yapacağı 6 mağaranın haritalanması faaliyeti. 10 gün doğa ile bütünleşik, ekolojik ve adrenalin dolu bir süre. Olur olmaz saatlerde mağaralarda çalışırken, kalplerimiz ve özlemlerimizi bir kenara bırakıp kendi iç yolculuğumuza çıkacağız. Bize katılmak ister misiniz? (*)
<br />
<br /><span style="font-weight: bold;">EMRE BATURAY ALTINOK</span>
<br /><span style="font-weight: bold;">MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ </span>
<br />
<br /><span style="font-style: italic;">* </span><meta equiv="Content-Type" content="text/html; charset=utf-8"><meta name="ProgId" content="Word.Document"><meta name="Generator" content="Microsoft Word 11"><meta name="Originator" content="Microsoft Word 11"><link style="font-style: italic;" rel="File-List" href="file:///C:%5CDOCUME%7E1%5CUSER%5CLOCALS%7E1%5CTemp%5Cmsohtml1%5C01%5Cclip_filelist.xml"><!--[if gte mso 9]><xml> <w:worddocument> <w:view>Normal</w:View> <w:zoom>0</w:Zoom> <w:hyphenationzone>21</w:HyphenationZone> <w:punctuationkerning/> <w:validateagainstschemas/> <w:saveifxmlinvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:ignoremixedcontent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:alwaysshowplaceholdertext>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:compatibility> <w:breakwrappedtables/> <w:snaptogridincell/> <w:wraptextwithpunct/> <w:useasianbreakrules/> <w:dontgrowautofit/> </w:Compatibility> <w:browserlevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> </w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:latentstyles deflockedstate="false" latentstylecount="156"> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><style> <!-- /* Font Definitions */ @font-face {font-family:Tahoma; panose-1:2 11 6 4 3 5 4 4 2 4; mso-font-charset:162; mso-generic-font-family:swiss; mso-font-pitch:variable; mso-font-signature:1627421319 -2147483648 8 0 66047 0;} /* Style Definitions */ p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal {mso-style-parent:""; margin:0cm; margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:12.0pt; font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-font-family:"Times New Roman";} @page Section1 {size:612.0pt 792.0pt; margin:70.85pt 70.85pt 70.85pt 70.85pt; mso-header-margin:35.4pt; mso-footer-margin:35.4pt; mso-paper-source:0;} div.Section1 {page:Section1;} --> </style><!--[if gte mso 10]> <style> /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Normal Tablo"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:10.0pt; font-family:"Times New Roman"; mso-ansi-language:#0400; mso-fareast-language:#0400; mso-bidi-language:#0400;} </style> <![endif]--><span style="font-style: italic;">BÜMAK ekibi -1377 m’de kalan mağarayı 2004’te 1439’a taşıdı ve mağarayı dünya literatüründe 6. derin sistem olarak mağaracılık tarihinin altın sayfalarına kazıdı. Ellerine sağlık… (3.3.2006)</span>
<br />
<br /><span style="font-weight: bold;">Kısaltışmış hali 23.07.2004 tarihli Birgün gazetesinde yayınlanmıştır. </span>
<br /></div>BATURAYhttp://www.blogger.com/profile/10080878018474365355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1265896511978593515.post-17455120334511100512009-08-10T13:53:00.000-07:002009-08-10T13:56:34.114-07:00TÜRKİYE TURİZM STRATEJİSİ (2023) VE TURİZM STRATEJİSİ EYLEM PLANI’NIN (2007-2013) MAĞARALARIN KORUNMASI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ<div style="text-align: justify;"><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">TÜRKİYE TURİZM STRATEJİSİ (2023) VE TURİZM STRATEJİSİ EYLEM PLANI’NIN (2007-2013) MAĞARALARIN KORUNMASI, MAĞARA TURİZMİ, MAĞARACILIK ve MAĞARACILAR AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ</span><br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">ÖZET</span><br /><br />2023`te 63 milyon turist, 86 milyar dolar turizm geliri ve dünyanın beşinci büyük turizm ülkesi olmayı hedefleyen Türkiye’nin yapacağı yatırımların planlanmasına yönelik alarak Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca hazırlanan ve Yüksek Planlama Kurulu’nca 28.2.2007 tarih ve 07/4 sayılı karar ile kabul edilen “Türkiye Turizm Stratejisi (2023) ve Türkiye Turizm Stratejisi Eylem Planı (2007-2013)” 2 Mart 2007 tarihinde 26450 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.<br /><br />Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca Türkiye Turizm Stratejisi (2023) ve Türkiye Turizm Stratejisi Eylem Planı’nda (2007-2013) doğal, kültürel, tarihi ve coğrafi değerlerin koruma-kullanma dengesi içinde kullanılması ve turizm alternatiflerinin geliştirilerek ülkenin turizmden alacağı payın arttırılmasına yönelik hedefler belirlenmiş ve bu hedeflere yönelik planlar hazırlanmaya başlanmıştır.<br /><br />2007-2023 yılları arasını hedefleyen 16 yıl içerisinde Türkiye`nin dört mevsim turizmi için mağaracılık, yamaç paraşütü, rafting, bungee jumping…vb doğa sporlarına yönelik hedefler de söz konusu plan içerisinde yer almaktadır. <br /><br />Planlama, Yatırım, Örgütlenme, İç Turizm, Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge), Hizmet, Ulaşım ve Altyapının Güçlendirilmesi, Tanıtım ve Pazarlama, Eğitim, Kentsel Ölçekte Markalaşma, Turizmin Çeşitlendirilmesi, Mevcut Turizm Alanlarının Rehabilitasyonu ve Varış Noktalarının Geliştirilmesi konularında 9. Kalkınma Planı (2007 – 2013) doğrultusunda uzun erimli stratejiler geliştiren Türkiye Turizm Stratejisi (2023) ve Turizm Stratejisi Eylem Planı (2007-2013); ülkenin Turizm Sektörü Ana Planı olarak kabul edilmiştir.<br /><br />Türkiye Turizm Stratejisi Eylem Planı ise, Türkiye Turizm Stratejisi’nin ülke turizminin önündeki kısa, orta ve uzun vadede öncelikli olarak ele alacağı sorun alanları ve bu sorunları çözmekle sorumlu kuruluşlar ve bu kuruluşların rolleri ile ilgili planlamaları içermektedir. <br /><br />Türkiye Turizm Stratejisi’nin öngördüğü gelişmelere paralel olarak eylem planında 9 kültür ve turizm gelişim bölgesi, 7 turizm gelişim koridoru, 10 turizm kenti, 11 kruvaziyer liman, 9 yat limanı, 27 Balıkçı Barınağı + Yat Limanı ile 1 yeni havaalanı, yeni demiryolu ve karayolu hattına yer verilmekte; plan kapsamında sorumlu kuruluşlar, diğer kuruluşların rolleri ve sürece ilişkin ayrıntılar planlanmaktadır.<br /><br />Söz konusu çalışmamız kapsamında "Türkiye Turizm Stratejisi (2023) ve Turizm Stratejisi Eylem Planı (2007-2013)" irdelenerek; üretim, yönetim ve uygulama süreçlerinde yer alacak yeni sektör uygulamalarının ülkemiz mağaralarına, mağara turizmine ve mağaracılık sporuna olası etkileri değerlendirilmeye çalışılacaktır. Turizm Stratejisi ve Eylem Planı'nın mağaraların korunması ve mağaracılara etkileri özelinde doğurabileceği sonuçlara genel olarak değinilecek, mağaracılık sporu ile uğraşan ve çalışma alanı mağaralar olan örgütlü kesimlerin bu süreçteki rolleri incelenerek ilgili kesimlere tavsiyeler önerilecektir. <br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">ANAHTAR SÖZCÜKLER: </span><br /><br />Türkiye Turizm Stratejisi, Turizm Stratejisi Eylem Planı, Mağara, Mağaracı, Mağaracılık, Yasa, Hukuk, Sözleşme, Koruma, Ekoloji, Sorumluluk<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">ABSTRACT</span><br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">AN ASSESSMENT OF THE TURKISH TOURISM STRATEGY (2023) AND TOURISM STRATEGY ACTION PLAN (2007-2013) WITH RESPECT TO CONSERVATION OF CAVES, CAVE TOURISM, CAVING AND CAVERS</span><br /><br />The Turkish Tourism Strategy (2023) and the Tourism Strategy Action Plan (2007-2013), having prepared by the Ministry of Culture and Tourism to fulfill the goal of 63 million tourists and 86 billion USD tourism income in 2023 and approved by the Supreme Council of Planning, has entered into force after it appeared in the Official Gazette number 26450 on 2 March 2007.<br /><br />The Ministry of Culture and Tourism has put the goals for benefiting from natural, cultural, historic and geographic assets watching the balance of protection/exploitation and increasing the share of the country from tourism by developing tourism alternatives and plans to reach these goals in the framework of the Strategy and the Action Plan.<br /><br />Goals for caving, paragliding, rafting, bungee jumping and similar sportive activities are also included in the plan for 16 years between 2007-2023 for the sake of “four-season tourism”.<br /><br />The Turkish Tourism Strategy and Tourism Strategy Action Plan, that contains long term strategies in accordance with the 9th Development Plan (2007-2013) in planning, investment, organization, domestic tourism, R&D, services, strengthening of transportation and infrastructure, advertisement and marketing, education, regional trade marks, diversification of tourism, rehabilitation of current tourism areas, and development of destinations, are accepted as the Tourism Sector Main Plan of the country.<br /><br />On the other hand, the Tourism Strategy Action Plan contains short, medium and long term issues to be handled for tourism, responsible bodies to solve these issues, and plans for the roles of these bodies.<br /><br />In parallel to the developments foreseen by the Turkish Tourism Strategy, 9 culture and development areas, 7 tourism development corridors, 10 touristic cities, 11 cruise harbors, 9 marine, 27 fishermen harbor+marine, one new airport, new railroads and roads are stated in the Action Plan and responsible agencies, the roles of other bodies and details of the process are planned.<br /><br />In the study under question “The Turkish Tourism Strategy (2023) and Tourism Strategy Action Plan (2007-2013)" will be considered and the impact of new sectorel applications that will be placed into production, administration processes on caves, cave tourism and caving sport will be assessed. The results of The Tourism Strategy and The Action Plan on protection of caves and on cavers will be reviewed and the roles of cave sport organizations or related social partners will be investigated and recommendations are made.<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">KEY WORDS </span><br /><br />The Turkish Tourism Strategy, Tourism Strategy Action Plan, Cave, Caver, Caving, Act, Law, Contract, Cave, Conservation, Ecology, Responsibility <br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">1. GİRİŞ</span><br /><br />Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca hazırlanan ve Yüksek Planlama Kurulu’nca 28.2.2007 tarihinde kabul edilen 2023 Türkiye Turizm Stratejisi ve 2007–2013 senelerini kapsayan Türkiye Turizm Stratejisi Eylem Planı’nın kabul edilerek yürürlüğe girmesi ile birlikte mağaralarının korunması ve etkinlik alanı mağaralar olan mağaracıların söz konusu alanlarda icra ettikleri sportif etkinlikleri için yeni bir dönem başlamıştır.<br /><br />Şöyle ki, Bakanlıkça Türkiye Turizm Stratejisi ve Türkiye Turizm Stratejisi Eylem Planı ile doğal, kültürel, tarihi ve coğrafi değerlerin koruma-kullanma dengesi içinde kullanılması ve turizm alternatiflerinin geliştirilmesine yönelik hedeflerin belirlenmiş olması ve bu hedeflere yönelik planların hazırlanmaya başlanılması ile, mağaralar üzerinde önemli etkilerin yaratılacak olması bir yana, mağaraların alternatif turizm ve turizmin çeşitlendirilmesi hedefleri çerçevesinde korunması ve mağaracılık sporu ve bu sporu yapan mağaracılar için önemli değişimler doğurması kuvvetle muhtemeldir.<br /><br />İnsanlığın ortak mirası olarak değerlendirilen mağaraların kendine has özellikleri ve önemi, bu varlıkların korunması hususunda özellikli çözümlerin üretilmesini ve söz konusu alanlar üzerinde gerçekleştirilecek eylemliliklerin “ortak aklın” bir sonucu olmasını zorunlu kılmaktadır. Öyle ki, turizme açılması düşünülen, birer kültür ve tabiat varlığı olan mağaraların korunması ancak politik, ekonomik, hukuki araçlarla ve bu araçları yeniden üreten “sivil” kesimlerin görüşlerinin karar alma süreçlerinin tüm aşamalarında dikkate alınması ile mümkün olabilir.<br /><br />Zira turizm faaliyeti ekolojik, jeolojik ve estetik pek çok sorunu doğurabilen ve gerekli önlemler alınmadığı takdirde kültürel ve doğal varlıkların sürdürülebilirlik olanağını yok edebilen bir faaliyettir. (1) Turizm faaliyetleri bağlamında alınacak kararlar ile yeni turizm alanlarının söz konusu faaliyetin etkilerine açılması aşamasında toplumsal mutabakatın sağlanmasının gerekliliği tartışmasızdır. Aksi takdirde mağaralarda ciddi tahribatlara sebep olunabileceği açıktır. <br /><br />Üretim, yönetim ve uygulama süreçlerinde sektörün önüne bir yol haritası konularak yönlendirilmesi amacıyla katılımcı planlama anlayışı ile çerçevesinde hazırlandığı ifade edilen Türkiye Turizm Stratejisi’nin özellikle turizmin çeşitlendirilmesi anlamında ortaya koyduğu eylem planının mağaraları kapsayan bölümlerinin hazırlanmasında çalışma alanı mağaralar olan örgütlü kesimlerin katılımının sağlanmasının bu anlamda önemi büyüktür.<br /><br />Ne var ki uygulamada örgütlü kesimlerin kim olduğunun tespiti ve işbirliği olanaklarının geliştirilmesi konusunda sorunlar yaşanacağı muhakkaktır. Bu anlamda söz konusu “köklü” örgütlü kesimlerce üretilecek bilgi ve emeğin, iktidar ve gücü kendiliğinden yaratacağı gerçeğiyle mağaracılar ve (mağara) korumacılar için kendi stratejik planlamalarına uygun, stratejik ve amaçsal duruşlar, tutarlı ve ahlaklı politikalar geliştirilmesi bir ihtiyaçtan öte zorunluluktur.<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">2. TÜRKİYE TURİZM STRATEJİSİ’NDE MAĞARALAR VE MAĞARACILIK </span><br /><br />Türkiye Turizm Stratejisi’nde mağaralar ve mağaracılığa; eğitim, turizmin çeşitlendirilmesi stratejileri, turizm gelişim bölgeleri ile turizm koridorları başlıkları altında değinilmektedir.<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">2.1 EĞİTİM STRATEJİSİ’NDE MAĞARALAR VE MAĞARACILIK </span><br /><br />Türkiye Turizm Stratejisi’nin Eğitim Stratejisi başlıklı bölümünde turizm eğitiminin, “meslek odaklı olması ve ölçülebilir sonuçlar içermesi” amacı doğrultusunda olması, turizmin istediği nitelikte işgücü yetiştirilmesinde özel sektörün katılımı, yaygın ve örgün eğitimde içeriğin yenilenmesi ve güncellenmesi ile mümkün olabileceği belirtilmekte; üniversitelerin “Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Bölümleri’nde” okutulmakta olan genel turizm, yabancı dil, ön büro hizmetleri, kat hizmetleri, örgütsel davranış, işletme, yönetim ve organizasyon, ekonomi, turizm ekonomisi, turizm pazarlaması, turizm mevzuatı, turizm politikası ve uygulaması, turizm rehberliği, servis uygulamaları, insan kaynakları yönetimi, yiyecek-içecek hizmetleri yönetimi, seyahat acentacılığı ve tur operatörlüğü, konaklama işletmelerinde muhasebe uygulaması, konaklama işletmelerinde finansal yönetim gibi derslerin yanı sıra; turizm sosyolojisi, dünya mutfakları ve kültürleri, Anadolu uygarlıkları ve kültürleri, turizmde araştırma yöntemleri, turizmde yeni varış noktaları oluşturma, davranış bilimleri, yeni turizm ürünü ve çeşidi araştırmaları ve branşlaşma (yatçılık, mağaracılık, su altı, dağcılık, rafting vb.) eğitimleri gibi turizm sektörünün değişen gereksinimlerini karşılayacağı düşünülen derslere de yer verilmesi öngörülmektedir.<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">2.1.1. EĞİTİM STRATEJİSİ’NİN ÜLKEMİZ MAĞARALARINA ve MAĞARACILIĞINA OLASI ETKİLERİ </span><br /><br />Görüldüğü üzere Türkiye Turizm Stratejisi’nin eğitim odaklı stratejik planlamasında turizm eğitimi kapsamında branşlaşma eğitimleri içerisine bir ihtisas dalı olarak mağaracılık eğitiminin de alındığı görülmektedir.<br /><br />Her şeyden önce turizm faaliyetlerinde yararlanılacak bir rehberlik hizmetinden öte mağaracılığın, mağaraların araştırılması ve haritalanması amacıyla yapılan bir doğa sporu olduğu unutulmamalıdır.<br /><br />Öyle ki, mağara ortamının bilimsel açıdan incelenmesi ile ilgilenen bilim dalı “speleoloji” (mağarabilim), bu amaçla mağara araştırmaları yapanlar ise “speleolojist” (mağarabilimci) olarak adlandırılmakta; sportif amaçlarla mağara araştırmaları yapanlara “caver” (mağaracı), bu spor dalına ise “caving” (mağaracılık) denilmektedir.<br /><br />Ülkemiz eğitim sistemi bünyesinde “speleoloji” (mağarabilim) adıyla bir eğitim verilmemekte, ancak mühendis fakülteleri bünyesinde eğitim veren jeoloji bölümleri bünyesindeki derslerde söz konusu mağarabilim konuları ile ilgili konular işlenmektedir.<br /><br />Keza eğitim sistemimiz içerisinde mağaracılık (caving) ile ilgili doğrudan eğitim veren bir bölüm/okul bulunmamakla birlikte üniversiteler bünyesinde oluşturulan topluluk ve kulüpler aracılığı ile, konu ile ilgili öğrencilerin mağaracılık eğitimi alması sağlanmaktadır. Bu topluluk ve kulüp danışmanlarının genellikle mağarabilim ile ilgili bölümlerdeki akademisyenlerden, konu ile kendiliğinden ilgilenen akademik çevrelerden ya da bir dönem ülkede faaliyet gösteren Mağara Araştırma Derneği gibi sivil toplum kuruluşları içerisinde yer almış ve mağaracılık yapmış akademik kadrolardan oluştuğu görülmektedir. Yine Bu topluluk ve kulüplerde yer alan öğrenciler de yine Mağara Araştırma Derneği gibi sivil toplum kuruluşları ile daha eski ve köklü üniversite mağaracılık kulüplerinde (BÜMAK- Boğaziçi Üniversitesi Mağara Araştırma Kulübü) öğrenim faaliyeti içerisinde faaliyet yürütmüş ve yürütmeye devam eden mağaracılardan aldığı bilinmektedir.<br /><br />Turizm Stratejisi’nin öngördüğü şekilde mağaracılığın bir meslek eğitimi ya da bir branş dalı olarak tanımlanması ve turizmin çeşitlendirilmesi amacı doğrultusunda Turizm ve Otelcilik Meslek Okulları’nın eğitim programı kapsamı içerisinde salt mağara turizminde yararlanılacak olan rehberlik kadrolarının yetiştirileceği bir ders niteliğine indirgenmesi, gerek mağaracılık ile ilgili eğitim verecek kişilerin kimler olacağı, gerekse de eğitimin içeriği ve pratik uygulamaların nelerden ve ne kadar süreden oluşacağı gibi konular özelinde ileride bu alanda yaşanacak sorunlar ile konu ile ilgili bir meslek olan turizmci kimliği düzeyinde ilgilenenler ile mağaracılar arasında keskin bir ayrımın somutlaşmış ilk habercisi olmaya adaydır.<br /><br />Mağaracılık sınıf tahtalarına, ders ve sınav içeriklerine sığamayacak kadar hayatın kendisi, eğitim stratejisi kapsamında yeni turizm ürünü ve çeşidi araştırmaları kapsamında rehberlik hizmetine esas olacak bir branş dalına sıkıştırılamayacak kadar zorlu bir hayat bilgisidir.<br /><br />Mağaracılık eğitiminin, Turizm ve Otelcilik Meslek Okulları’nın eğitim programı içerisine alınarak profesyonel bir meslek olan turizmciliğin, turizme yeni kazanç imkanları, açılım ve olanaklar sağlayan bir branş dalı yapılmaya çalışılması, daha doğru bir ifade ile gerçek ve de okullu (!) mağaracılar yaratma gayesi ile, ülkemizde bir asırdan fazla köklü bir araştırma geçmişine sahip ülkemiz mağaracıları için ciddi sıkıntılara sebep olacak, bu alanda yapay bir ayrışmayı ister istemez doğuracaktır.<br /><br />Durum, ileride aynı müzik camiasında olduğu gibi okullu/alaylı tartışmalarının doğmasına sebep olacak, kim tarafından ve de hangi eğitim kriter ve standartları ile verileceği belli olmayan bir eğitimden geçen turizmcilerin mağaracılık alanında tek muhatap kabul edilme taleplerini dile getirmelerinin doğal olarak yolunu açacaktır.<br /><br />Mağaracılık, derin ve köklü bir saha eğitiminin yanı sıra yaşanarak tecrübe edilen, özellikli mağaralarda kazanılan bir yeti olmakla, salt turistik faaliyetler kapsamında faaliyet yürütülmesi mümkün olan yatay mağara sistemlerinde edinilemeyecek tecrübeleri içerisinde barındıran, sınıf tahtalarına, dönemlik derslere ve sözlü olarak aktarılan tecrübelere indirgenemeyecek bir yaşam faaliyetidir. Bu anlamda mağaracılık; okul binaları içerisinde, ders odaklı tedrisatın sınırlarını aşan ve hayatın kendisinin tecrübe olduğu bir yaşam biçimidir.<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">2.2 TURİZM ÇEŞİTLENDİRİLMESİ STRATEJİSİ’NDE MAĞARALAR VE MAĞARACILIK </span><br /><br />Türkiye Turizm Stratejisi’nin Turizm Çeşitlendirilmesi Stratejisi başlıklı bölümünde alternatif turizm türlerinden öncelikli olarak sağlık turizmi ve termal turizm, kış turizmi, golf turizmi, deniz turizmi, ekoturizm ve yayla turizmi, kongre ve fuar turizminin geliştirilmesi öngörülmekte, turizm sezonunun bütün bir yıla yayılması turizm ürününün çeşitlenmesine bağlı olduğu belirtilerek bu kapsamda öncelikli olarak belirlenen turizm türleri desteklenerek gelişmeleri sağlanması amaçlanmaktadır.<br /><br />2023 yılı hedefleri içerisinde; <br /><br />- eko turizm başlığı altında kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları işbirliği ile agro-turizm, macera turizmi, mağara turizmi, spor turizmi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için eylem planlarının hazırlanması,<br /><br />- eko-turizm ve yayla turizmi başlığı altında doğa turizm amaçlı olarak seçilen alanlarda güzergâh üzerinde yer alan mağara, şelale, ilginç ağaç ve kaya oluşumu, sportif alanlar, kamping alanları vb. çekicilikler için çevre düzenlemelerinin yapılacağı, başta ulaşım olmak üzere gerekli altyapıların tamamlanması,<br /><br />- turizm gelişim bölgeleri başlığı altında varış noktası olarak geliştirilecek ve birden fazla ili kapsayan turizm gelişim bölgelerinde yerel ve bölgesel kalkınmada turizmin güçlü bir araç olarak kullanılmasının sağlanması; strateji kapsamında ülke çapında önerilen 9 adet tematik bölge içerisinde olması önerilen ve önemsenen Göller Bölgesi Eko-turizm Gelişim Bölgesi’ndeki Beyşehir, Eğirdir, Kovada, Acıgöl, Burdur, Salda, Eber ve Akşehir Gölleri esas alınarak, doğa turizmine yönelik alanlar ve turizmi destekleyen trekking, araçlı ve çadırlı kamp, yamaç paraşütü, dağcılık, mağaracılık, avcılık, binicilik, bisiklet, sörf, foto safari vb. gibi faaliyetlerin gerçekleştirilmesi,<br /><br />- turizm gelişim koridorları başlığı altında belli bir güzergâhın doğal ve kültürel dokusunun yenilenerek belli temalara dayalı olarak turizm amacıyla geliştirilmesinin sağlanması, strateji kapsamında ülke ölçeğinde önerilen 7 adet tematik turizm gelişim koridoru içerisinde olması önerilen Yayla Koridoru önemli bir tematik bölge olarak tarif edilmekte ve yayla Koridoru kapsamında turizmin çeşitlendirilmesi için bu yörelerde kamp, golf, kayak, mağaracılık, yamaç paraşütü, rafting, binicilik, balon, balık avlama, foto-safari ve bungee jumping gibi macera sporlarına yönelik planlama çalışmalarının yapılmasının planlandığı belirtilmektedir.<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">2.2.1. TURİZM ÇEŞİTLENDİRİLMESİ STRATEJİSİ’NİN ÜLKEMİZ MAĞARALARINA ve MAĞARACILARINA OLASI ETKİLERİ</span><br /><br />Turizm Stratejisi’nin Turizm Çeşitlendirilmesi Stratejisi başlıklı bölümünde alternatif turizm türlerinden öncelikli olarak sağlık turizmi ve termal turizm, kış turizmi, golf turizmi, deniz turizmi, eko-turizm ve yayla turizmi, kongre ve fuar turizminin geliştirilmesi öngörüldüğü, turizm ürününün çeşitlenmesine bağlı olarak turizm sezonunun bütün bir yıla yayılmasının hedeflendiği ifade edilmektedir. <br /><br />Söz konusu strateji kapsamındaki ifadelerden, alternatif turizm türlerinin geliştirilmesi, bu türlerden bazılarının öncelikli gelişim planları içerisinde değerlendirilmesi, turizmde çeşitlemeye bağlı olarak sezonun bir yıla yayılmasının düşünülmesi karşısında, bu hedeflerden mağaraların da etkileneceğini söylemek yanlış olmayacaktır.<br /><br />Öyle ki ülkemiz mağara turizminin geçmişi çok uzun olmamakla birlikte, kitle turizmine açılmış mağaraların sayısı da on’lu sayılarla ifade edilmektedir. Bu anlamda turizmin çeşitlendirilmesi ve alternatif turizm çalışmaları kapsamına mağaraların da alınacağı açıktır. Hali hazırda bu durum kamu idaresi ve konu ile ilgili ve istekli olduğunu dile getiren TÜRSAB tarafından da her ortamda dile getirilmektedir. <br /><br />Keza mağaralarda yapılacak turistik faaliyetlerin, mağara ısısının yaz kış belirli bir aralıkta seyrettiği ve genelde ziyaretçilerine yazın serin, kışın ılıman bir iklim sunduğu düşünüldüğünde turizm stratejisi içerisinde tüm yıla yayılma hedefini de karşıladığı görülmektedir.<br /><br />Bu anlamda mağaralar, Turizm Stratejisi’nin Turizm Çeşitlendirilmesi Stratejisi başlığı altında belirtilen hedefler ile turizmin en önemli öznesi haline getirilmektedir.<br /><br />Böylelikle 2023 turizm hedef ve stratejileri içerisine alınan eylem planı ve çalışma programlarında hedef alınan ülkemiz doğal ve kültürel varlıkları mağaralar için yeni ve kritik bir dönemin başladığını söylemek yanlış olmayacaktır.<br /><br />Bu süreç içerisinde ileride değineceğimiz eylem planı çerçevesinde turizm odaklı işbirliklerinin geliştirilerek mağaraların beklenen çeşitlemeyi karşılayan birer turizm öznesi yapılması kaçınılmazdır.<br /><br />Turizm faaliyetinin kendisi, başta ekolojik ve jeolojik değerler olmak üzere kültürel ve doğal varlıkların sürdürülebilirlik olanağını ciddi biçimde etkileyen bir faaliyettir.<br /><br />Ülkemiz turizm tarihi, uygulamaları ile sürdürülebilirlik olanaklarının yok edildiği, milyonlarca yıllık oluşum süreçlerinden geçen kültürel ve doğal zenginliklerin birkaç sene içerisinde kaybedildiği örnekler ile doludur. Öyle ki 1950'li yıllarda dünyada mağara turizminin kazandığı görece yaygınlığa bağlı olarak ülkemiz de turizm fikirden etkilenmiş ve 1966 yılında ilk örnek olarak Burdur İnsuyu Mağarası’nın düzenlenmesi ile turizm faaliyetlerine başlamıştır. Söz konusu çalışmanın ilk olumsuz sonuçları birkaç sene içerisinde eşsiz güzellikteki mağara içi göllerin kuruması ile sonuçlanmıştır. Mağara Araştırma Derneği’nce Ocak 2008’de yapılan en son gözlemler ile de Safranbolu- Bulak Mağarası’ndaki oluşumların sıcak ışık kaynaklı sorunlardan geri dönülmez bir biçimde karardığı tespit edilmiştir. (2) <br /><br />İnsuyu’ndaki yaşanan gelişme binlerce bozulmanın insandan kaynaklı bozulmalara ilk bilinen örnek olmakla birlikte her turizm faaliyeti yapısal bir bozulmayı beraberinde getireceğine de en önemli kanıtlardan birisidir. Zira herhangi bir mağaranın turizme açılabilmesi için uygunluğa yönelik bazı ön araştırmaların yapılması ile başlanıldığı bilinmektedir. Bu çalışmalar o mağarada yapılacak ön etütlerin tespit edilmesi ve elde edilen ilk bilgiler ışığında mağaranın uygulama projesi (mimari, elektrik, koruma, risk ve çevre düzenleme projeleri) ile başlar,(3) mağara içinde yapılacak mağara içi mimari düzenleme malzemeleri belirlenmesi; aydınlatma elemanları, mağara içi gezinti yolları ve mağaraya ulaşım imkânları ve altyapı hizmetleri ile dış mekânda dinlenme tesisleri, kafeterya, otopark vs. kısaca peyzaj düzenlemeleri ile devam eder. (4) <br /><br />Mağaranın, turizme elverişliliği hazırlıklarının her birisi mağara ekosisteminde tahribata yol açar. Zira maddenin ve enerjinin dönüşüm halinde bulunduğu ekosistemler, sürekliliği için kaynaklara, yani organik ve inorganik maddelere ihtiyaç duyar.(5) Bugün keşfedilmiş mağaraların çoğu sürekliliği için başka ekosistemlere ihtiyaç duyan allokton ekosistemler olmakla canlılığın sürekliliği ancak dışarıdan gelecek organik ve inorganik maddelerin varlığına bağlıdır. (6) Hayvan gübreleri, ölü bitki organları, ölü hayvanlar ve yüzey suları ile taşınan maddeler olan allokton mağara ekosistemlerinin yaşamsal döngüsünü tamamlaması ihtiyaç duyulan besin kaynaklarını yaratır.<br /><br />Turizme açılmış ve düzenlemeleri tamamlanmış mağaralarda yapılan düzenlemeler ile kullanılan malzemeler, mağara ikliminde, flora ve fauna yaşamında kalıcı bozulmalar ve mağara içi ortamda kontrol edilemez kirlenmeler (hava, ısı, gürültü, görüntü) yaratarak tüm bu sisteme ister istemez zarar verecektir.<br /><br />Bu anlamda hedeflenen strateji odaklı turizm çeşitlendirmesinden ülkemiz mağaraları kadar bu alanda etkinlik gösteren mağaracılarının da etkilenmesi kaçınılmazdır.<br /><br />Öyle ki, strateji kapsamında yapılacak yasal ve yapısal düzenlemeler ile turizmin çeşitlendirilmesinin öznesi haline getirilen mağaraların kademeli olarak turizme açılacaktır.<br /><br />Bu sayede mağaraların turistik faaliyetlere konu edilmesi eylemi, ilk bölümlerde bahsettiğimiz mağaracılar ile mağarabilimcilerin araştırma sahalarının doğallığını kaybetmesi sonucunu doğuracağından, ister istemez turizme yönelik yapısal düzenlemeler yapılan mağaralar ile ilgili araştırmalar sonlandırılacak ve sadece bozulma ile kaybedilenlerin tespit edilebileceği bir araştırmaya ölçeğine indirgenecektir.<br /><br />Zira özellikle tür çeşitliliği üzerine çalışan mağarabilimciler için araştırma sahası olan mağaraların ekosistemlerinin bozulması demek, üzerine çalışılan tür çeşitliliğinin de yol olması demektir.<br /><br />Keza mağaracı için turizme açılmış mağaraya girmek ve orada araştırma yapmaya çalışmak, günlük yaşantısında yapmak zorunda kaldığı zorunlulukların verdiği keyiften çok da farklı olmayacaktır.(7)<br /> <br />Yine turizme açılmış mağaraların özel mülkiyete ve özel kişiler yönünden işletme hakkına konu edilmesi, ücret mukabilinde gezi ve araştırmalara açılması, doğal ve kültürel varlıkların ve mağara ekosisteminden beslenen canlıların ölümü pahasına meta işlevi ile değerlendirilmesi ve kar amacı ile işletilmesi anlamına geldiğinden mağaracılar bir yana hiçbir doğa sporcusunun ve doğa korumacının kolay kolay kabul edemeyeceği bir gerçektir. (8)<br /><br />Keza mülkiyeti devlette olsa dahi bir doğa sporcusunun, ülkemiz kültür ve tabiat varlıklarının ve insanlık tarihinin yazıldığı yerleşkeler olan mağaralarının ve dağların izin kapsamında gezilebilmesi ya da söz konusu alanlara erişimin yasaklanması kabul edilebilir bir durum değildir.(9)<br /> <br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">3. TÜRKİYE TURİZM STRATEJİSİ EYLEM PLANI’NDA MAĞARALAR VE MAĞARACILIK </span><br /><br />Türkiye Turizm Stratejisi Eylem Planı, turizm sektörüne uzun erimli bir strateji kazandırmak amacıyla hazırlanan Türkiye Turizm Stratejisi’nin bir bileşeni olarak hazırlanmış bir plandır. Bu belge ile Türkiye turizminin önümüzdeki kısa, orta ve uzun vadede öncelikli olarak ele alacağı sorun alanları, bu sorunları çözmekle sorumlu kuruluşlar ile bu kuruluşların rolleri açıklığa kavuşturulmaya çalışıldığı ifade edilmektedir.<br /><br />Türkiye Turizm Stratejisi’nin hedefi 2023 senesi iken, Eylem Planı 2013 yılını hedeflemektedir. Bunun nedeni ise uygulamaya konulacak hedeflerin ölçülebilir ve izlenebilir olmasını sağlamak olduğu belirtilmektedir. Eylem Planı yıllar itibarı ile kısa ve orta vade için 6 yıllık bir dönemi kapsamaktadır. Eylem Planı’nda yer alan faaliyetlerin izleme ve değerlendirme sürecinin, genel olarak Türkiye Turizm Stratejisi’nin sağladığı performans bildirimlerinin izlenmesini sağlaması beklenirken, aynı zamanda geri bildirimler ve değerlendirmeler sonucu çalışmanın yenilenmesini de gündeme getirebilecektir. Bu haliyle eylem planının, ülke gündemini uzun süre meşgul edeceği düşünülmektedir.<br /><br />Türkiye Turizm Stratejisi kamu yararı ve yönetim bilimi anlayışını değiştiren, yönetişim ve performans denetimi anlayışını turizm anlayışı içerisine getiren bir bakışı temsil etmektedir. Bu bakış, turizmin tüm yıla yayılması ve çeşitlenmesini amaçlayan eylem planı ve ortaklıklar ile de somutlaştırılmaktadır. <br /><br />Eylem Planı 2013 Türkiye turizminin çeşitlenmesi, tüm yıla yayılması ve öncelikli turizm türlerinin geliştirilmesine yönelik tedbirlerin ne zaman ve hangi kuruluşların desteği ile alınması konularında ortaklıklar ve sorumlulukların tayini konusunda stratejiler belirlemektedir. <br /><br />Eylem Planı-2013 kapsamında sorumlu kuruluşlar, diğer kuruluşların rolleri ve sürece ilişkin ayrıntılar yer almakta, ilgili kuruluşlar kavramı ile de sivil toplum kuruluşlarının görüşlerine başvurulacağı bildirilmektedir.<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">3.1. TÜRKİYE TURİZM STRATEJİSİ EYLEM PLANI’NIN ÜLKEMİZ MAĞARALARINA ve MAĞARACILARINA OLASI ETKİLERİ ve MAĞARACILARIN SÖZ, YETKİ ve KARAR SÜREÇLERİNDEKİ ROLLERİ </span><br /><br />Eylem Planı’nın verilen takvim ve hedefleri içerisinde söz, yetki ve karar alma süreçlerinde mağaracılara ihtiyaç duymayan, turizm ve teşvik odaklı işbirliği esaslarını düzenlediği ve temelde ortaklıklar ve ilgili sivil toplum kuruluşları tarif ettiği için mağara turizmi önündeki engelleri aşmaya çalışan bir planlama anlayışı içerisinde yürütüleceği anlaşıldığından; planın bütünlüğünün, olması gereken hedeften bu noktada sakatlanarak saptığını söylemek, bu alanın en önemli tecrübelerini üreten mağaracıları sürecin dışında bırakarak adeta ölü doğduğunu ifade etmek yanlış olmayacaktır.<br /><br />Örneğin eylem planındadaki ifadelerle destinasyon bazında planlama esasında uzmanlaşmış turizm merkezleri ve turizm türlerinin entegre olacak şekilde planlanması aşamasında Turizm Merkezi (TM), Turizm Kenti (TK), Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgelerindeki (KTKGB) altyapıdaki eksikliklerinin giderilmesine ve turizm türlerinin bir arada geliştirilmesine olanak sağlayan planların yapılmasında sorumlu odaklar olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yerel Yönetimler ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığı belirlenmekte, planlamanın 2007 senesi içerisinde başlayacağı, 6 yıl süre ile devam edeceği belirtilmektedir. <br /><br />Keza uyum süreci kapsamında turizm sektöründe planlama, yatırım geliştirme ve yönlendirme yapan firmalarının belgelendirmesine olanak sağlayan yasal düzenlemelerin (Turizmi Teşvik Kanunu ve Kültür ve Turizm Bakanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanununda değişikliklerin) 2008’den itibaren 1 sene içerisinde yapılması hedeflenerek doğa ve insanın birliği merkezinden uzak kar amaçlı ve teşvik odaklı bir turizm anlayışının yerleştirilmesinin planlandığı görülmektedir.<br /><br />Eylem planında “ilgili” sivil toplum kuruluşları ile işbirliği esasları ise, örneğin yatırım başlıklı 2 numaralı bölüm içerisindeki 4 no’lu teşvik mekanizması başlıklı eylemde, turistik işletmelere destek sağlanması başlıklı 5 no’lu eylemde, bürokratik engellerin kaldırılması ana başlığı altında yabancı yatırımcılara yönelik düzenlemeler başlıklı 9 no’lu eylemde, turizmde tanıtım, rezervasyon, fiyatlandırma, acentaların destelenmesi, imaj oluşturma, marka imajı yaratma gibi başlıklar altındaki eylemlerde özne değil, “turizm odaklı ilgi” düzeyinden kurularak kategorize edilmektedir.<br /><br />Eğitim ve akademik eğitim ve turizm sektörüne nitelikli eleman yetiştirecek mesleki eğitimin bir arada geliştirilmesi başlıklı 8 numaralı bölüm içerisindeki 50 no’lu turist rehberliği eğitim programının niteliğinin yükseltilmesi başlıklı eylemde lisans düzeyinde turist rehberliği eğitimi veren okulların yüksek lisans düzeyinde uzmanlaşma eğitimine başlaması sağlanacağı belirtilmekte ve hedefe 2007 senesinden itibaren 3 senede ulaşılması hedeflenmektedir. 2 Mart 2007 tarihinde yürürlüğe giren düzenlemeden bugüne 1 sene geçmiş ve hedeflenen 2 senelik bir zaman kaldığı düşünüldüğünde, konu ile doğrudan “ilgili” olduğunu düşündüğümüz mağaracıların, konu ile ilgili ülkemizin en eski kuruluşu olan Mağara Araştırma Derneği ve mağaracıların çatı örgütü olan Türkiye Mağaracılar Birliği’nin salt düşüncelerinin alınması dâhil hiçbir şekilde görüşüne başvurulmaması, Turizm Stratejisinin Eğitim Stratejisi başlıklı bölümünde ayrıntılı bir biçimde değinilen “uzmanlaşma ve branşlaşma” ile ilgili mağaracıların kaygılarının haklı olduğunu göstermektedir.<br /><br />Yine mevzuat düzenlemeleri başlıklı bölüm içerisindeki 63 ve 64 no’lu turizmle doğrudan bağlantılı konularda "koruma-kullanma" dengesi kapsamında yasal düzenlemeler yapılması, olumsuzluklara hızlı şekilde müdahale edilmesinin sağlanılması başlıklı ve 2007 senesinde başlayan ve 2009 senesinde bitirilmesi hedeflenen eylem takvimi içerisindeki çalışmaların etkisizliği ve çözüm üretmedeki yasal düzenlemelerin gecikmeksizin hayata geçirilmesi konusundaki isteksizlik bugün dahi rahatlıkla görülmektedir. İlgili eylemin yürürlüğe girdiği tarihten yıllar öncesinde başlayan, kaygılar doğrultusunda sayısız görüş ve düzeltmeler bildirilen, bugüne değin koruma kullanma dengesinin kurulmasının sağlanması için olağanüstü çaba gösteren doğa korumacı sivil toplum örgütlerinin tüm baskılarına ve AB Müktesebatı ile Uyum çalışmaları içerisinde çıkarılmasının taahhüt edilen, özellikle mağaraların korunması ile ilgili önemli maddeler içeren, ancak çıkartılması yönünde hiçbir ilerleme sağlanamayan Biyolojik Çeşitlilik ve Doğa Koruma Kanun Tasarı Taslağı’nın adeta çıkarılmamasına çalışılması hükümetin koruma değil turizm öncelikli bakışının adeta tezahürü olarak karşımıza çıkmaktadır.<br /><br />Koruma kullanma terazisinin diğer paydaşı Çevre ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğü Milli Parklar Dairesi bünyesinde kurulan Mağara Araştırma Birimi’nin görüşlerine de bu süreçte Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca kayda değer bir başvurunun yapılmamış olması da, terazinin “turizm merkezli” kullanma yönünden ağır bastığına bir diğer işarettir.<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">4. TARTIŞMA ve SONUÇ </span><br /><br />Genel çerçevesi ile incelenen, ancak bütünlüklü ve ayrıntılı olarak incelendiğinde içerdiği düzenlemeler ile mağaralar, mağara turizmi, mağaraların korunması ve mağaracılık ile ilgili ciddi sıkıntılara doğuracak olan Türkiye Turizm Stratejisi (2023) ve Turizm Stratejisi Eylem Planı (2007-2013), bir başka ifade ile Turizm Ana Planı, paydaşların ve konu ile ilgili görüşleri alınmadan ve süreç içerisindeki rolleri “ilgili” düzeyinde kurulmak suretiyle turizm merkezli tarif edilerek, salt çeşitleme amacıyla turizm faaliyetleri önündeki engellerin kaldırılması, incelememiz ile ilgili olarak da mağaraların turizme kazandırma gayesi ile üretilmiş bir plandır.<br /><br />Planda, mağaraların turizmin çeşitlendirilmesinde birer nesne konumunda ele alınması ve mağaralara turizm odaklı bakışın önündeki engellerin kaldırılması ve turizm faaliyetlerinin daha da geliştirilmesinin yolunu açan, koruma/kullanma dengesinin kullanma dengesinden yana ciddi biçimde bozulacağı bir uygulama olacaktır. Nitekim söz konusu planda, planın sahibi Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Koruma Bölge Kurulları’nın çalışmalarına ve de yapılarının güçlendirilmesine yönelik hiçbir düzenlemeye gidilmemiş olması da bu düşüncemizi güçlendirmektedir. <br /><br />Keza ekonomik değeri yanında kullanma değeri olan mağaraların korunması yönünde bir tercihi de içerisinde barındırması açısından diğerlerini dışarıda bırakan, koruma anlamında kapsayıcı bir nitelik taşımayan bakış açısı ile hazırlanan plan, mağaraların korunmasını hiçbir şekilde sağlayamayacaktır.<br /><br />Mağaraların birer ekonomik değer olarak gören; halihazırda tahrip edildikleri ezberi doğrultusunda turizm faaliyetleri ile denetimlerinin sağlanacağını iddia eden bir bakış açısı değiştirilmeli, kullanma dengesi üzerinden korunmalarına yönelik bakış açısı derhal terk edilmelidir. Zira salt varlıklarının ekonomik değerleri göz önüne alınarak; piyasa mekanizmaları doğrultusunda, ekonomik getirileri amacıyla korunmaları anlayışı ile turizme açılan mağaralar hiçbir şekilde korunamadığı gibi, eşsiz güzellikleri de bu yolla daha da hızlı bir şekilde kaybedilmektedir.<br /><br />Yine bu bakış açısıyla ekonomik değeri olmayan ancak özellikli hiçbir mağara korunamayacağı gerçeği kabul edilerek etkin ve kökten çözümler üretilmeye çalışılmalıdır. Bu anlamda mağaraların korunmasına yönelik tedbirler ve düzenlemeler toplumsallaştırılmalı, mağaraların salt özsel bir değer olmaları nedeniyle korunmalarını sağlayan bakış açılarının geliştirilmesine yönelik çalışmalara destek verilmelidir.<br /><br />Böylelikle mağaraların “kültür ve doğal değer” olarak korunması fikri toplumsallaştırarak koruma anlayışı geliştirilerek kamusal bir mülkiyet tarif edilecek; tüm toplumun, devlet aracılığıyla ya da doğrudan bu varlıkların korunmasında hak ve sorumluluğunun olduğu fikri zihinlere yerleştirilerek ve bu konuda temel hukuksal ilkeleri belirleme konusunda devletin etkin bir rol ve sorumluluk alması sağlanacak ve ilgili kesimlerce bu sorumluluk esasına yönelik denetlemeler yapılabilecektir.<br /><br />Son olarak mağaracılar, tüm bu süreçlerde mağaraların korunmasına yönelik birlikteliklerini daha fazla güçlendirmeli, ekonomik bakış açısı ile koruma anlayışı yerine üretilecek çözümleri yeniden üretmek suretiyle kabul ettirebilmek için yeni mücadele araçları geliştirmeleri, farkındalıklarını arttıracak, söz, yetki ve karar süreçlerine müdahil olabilecek çalışmalar ve fikirler üretmeli, tarihe, insana ve doğaya sorumlulukları gereği koruma kullanma dengesinin koruma terazisindeki ağırlıklarını her geçen gün arttırmalıdır.<br /><br /><span style="font-weight: bold;">Emre Baturay ALTINOK, Avukat/ Attorney At Law</span><br /><span style="font-weight: bold;">MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ/ CAVE RESEARCH ASSOCIATION</span><br /><br /><span style="font-style: italic;">(1) ÖZKAYA I., “Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması Üzerine Bir İnceleme”, www.ekolojistler.org , 23.01.2007</span><br /><br /><span style="font-style: italic;">(2) MAD, Bulak (Mencilis) Mağarası Ön Araştırma, Değerlendirme Sonuçları Raporu, Ocak, 2008, Ankara</span><br /><span style="font-style: italic;"> </span><br /><span style="font-style: italic;">(3) NAZİK L., AKSOY B., 1991: Mağaralar, Özellikleri, Haritalama Teknik Ve Yöntemleri – 1 Harita ve Kadastro Dergisi, Yıl 2. Sayı 4, Harita Kadastro Teknikerleri Derneği Yayınları, Ankara</span><br /><span style="font-style: italic;"> </span><br /><span style="font-style: italic;">(4) BÜYÜKTOPÇU, F., Turizme Açılan Mağaralarda Kullanılan Yapı Malzemelerinin Mağara Ekolojisine Olumsuz Etkileri, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 47, 2006, İstanbul</span><br /><span style="font-style: italic;"> </span><br /><span style="font-style: italic;">(5) ÖZEL, E., Mağara Ekosistemine Kısa Bir Bakış, MAD BÜLTENİ, Sayı 13, Ekim 2007, Mad Yayınları, Ankara</span><br /><span style="font-style: italic;"> </span><br /><span style="font-style: italic;">(6) ÖZEL, E., agm</span><br /><br /><span style="font-style: italic;">(7) ALTINOK, E. B., Emrah SINMAZ ile Türkiye’de Mağaracılık Turizmi ve Oylat Mağarası Deneyiminin Mağaracılara Gösterdikleri adlı söyleşiden, Yayınlanmamış MAD Söyleşileri Arşivi içinde, 2005, Ankara</span><br /><span style="font-style: italic;"> </span><br /><span style="font-style: italic;">(8) “Ücretsiz ziyaret edilmesin diye mağara girişine demir kapı yapılmasına müsaade ederek Bern Sözleşmesi kapsamında korunan endemik türleri (yarasaları) bile bile nasıl ölüme terk edebilirler?” ALTINOK, E. B., Tulga ŞENER ile Dupnisa Mağarası’nı Nasıl Kaybettik adlı söyleşiden… Yayınlanmamış MAD Söyleşileri Arşivi içinde, 2003, Ankara</span><br /><span style="font-style: italic;"> </span><br /><span style="font-style: italic;">(9) “…benim olanı bana yasaklayamazlar…” ALTINOK, E. B., Vedat GÜN ile Doğada Yasaklar adlı söyleşiden… Yayınlanmamış MAD Söyleşileri Arşivi içinde, 2004, Ankara</span><br /><br /><span style="font-weight: bold; font-style: italic;">ANKARA ÜNİVERSİTESİ MAĞARA ARAŞTIRMA BİRİMİ VE TÜRKİYE MAĞARACILAR BİRLİĞİ TARAFINDAN 21 – 24 ŞUBAT 2008 TARİHLERİNDE</span> <span style="font-weight: bold; font-style: italic;">ANKARA’DA DÜZENLENEN IV. ULUSAL SPELEOLOJİ SEMPOZYUMU’NDA </span><span style="font-weight: bold; font-style: italic;">(http://www.speleolojisempozyumu.org) </span><span style="font-weight: bold; font-style: italic;">MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ* ADINA SUNULMUŞ, SEMPOZYUM KİTABINDA YAYINLANMIŞTIR. </span><br /><br /><span style="font-weight: bold; font-style: italic;">ANKARA 2008</span><br /><br />* Mağara Araştırma Derneği GENEL MERKEZİ- 1964<br />Dernek Evi: GMK Bulvarı Kubilay Sok. Kubilay Apt. No: 17/1 Anıttepe/ANKARA<br />Yazışma Adresi: P.K. 670 Yenişehir 06445 ANKARA<br /><br />Tel/Faks: +90(312) 312 229 64 09<br />http://www.mad.org.tr - magaracilar@gmail.com, mad@mad.org.tr<br /><br />Mağara Araştırma Derneği BURSA ŞUBESİ- 2006<br />Atatürk Caddesi Agah Han Apt. No: 61/36 Nalbantoğlu Osmangazi/BURSA<br /><br />Tel: +90(224) 2220065 (Cem ERSOY)<br />http://www.madbursa.org/ - info@madbursa.org<br /><br />MAD, Türkiye Mağaracılar Birliği ( http://www.tumab.org ) ve<br />Uluslararası Speleoloji Birliği ( http://www.uis-speleo.org ) üyesidir.<br /><br /></div>BATURAYhttp://www.blogger.com/profile/10080878018474365355noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-1265896511978593515.post-51380342797596928612009-08-10T13:45:00.000-07:002009-08-10T14:02:24.276-07:00TEKESUYU MAĞARASINDA AYAKLARINIZI KAYBEDERSENİZ (YA DA DATÇA'DA FELÇ OLMA HALİ)<div style="text-align: justify;">Her şey Emrah SINMAZ ile Ağustos ayı başında yaptığımız bir telefon konuşmasında kendisinin ay sonunda ailesi ile birlikte Datça’da olacağını bildirmesi ile başladı. Görüşmemizde benim de o tarihlerde Datça’da olmam halinde daha önceden bilgisine ulaştığı ve haritasının çizilmemiş olduğunu öğrendiği Tekesuyu Mağarası araştırmasını tamamlayabileceğimizi ve haritasını çizebileceğimizi söylemişti. Bu gaz hali bünyemde büyük bir heyecana sebep olmuştu. Neden mi? Datça ve mağara. İki tutkum bir araya geliyordu. Eğer gerçekleşirse daha önce hiç düşünmediğim bir birliktelik olacaktı bu. Teklifi kabul etmeden önce (başka şansım varmış gibi), dürüst olmak gerekirse, Datça’da bir mağara olabileceğinden de şüphe duymuştum. Onca yıldır gittiğim Datça’da antik kent civarı dışında bir mağaranın olabileceğine ihtimal dahi vermemiştim. “Emrah’ın aldığı bilgi mağara değil, olsa olsa “in”dir ve istihbaratı verenlerin abartmalarından birisidir,” diye düşündüm. Ne kaybederdik ki? Serde yanılmak da varmış. “Datça Mağara Araştırması”. Kulağa ne hoş geliyor. Kim bilir belki de geleceğin şubesi de bu etkinlikten alır adını… “Mağara Araştırma Derneği Datça Şubesi”<br /></div><div style="text-align: justify;"><br />Neyse… Teklifi kabul etmiştim. Böylece hazırlıklar başladı. Datça’ya yola çıkmadan hemen önce araştırmada kullanacağımız mağara botunu ve de bir kısım mağara eşyasını almak için derneğe uğramak zorundaydım. Bu esnada otobüse yetişmek için çok az zamanım kaldığını işten geç çıktığımda anlamalıydım. Yetişmek için deli gibi araba kullandım, aracı park ettikten sonra ise yollarda sürekli koştum. Bu sırada anahtarım yanımda yoktu. Birhan ALTAY’ı arayarak derneğe gelmesini ve bana kapıyı açmasını rica ettim. Önce mırın kırın etti ve de neden anahtarımın olmadığını sordu, yemekte olduğunu söyledi, kızı Alize’nin sesini dinletti, Alize’yi bahane etti derken acele etmesini ve Datça’da mağara haritası çizmeye gittiğimizi söylememle koşarak evden çıkmış olmalı ki derneğe benden önce vardığını gördüm. Nasıl yani? ? Birhan benden önce kapıda idi, beni bekliyordu. Kapıyı açtı, içeri girdik, botu aldık ve çıktık. Laf aramızda Birhan’ı mağara ve harita çizeceğiz kelimeleri ile kolaylıkla kandırabilirsiniz. Tabi Datça maceramızda bir kandırma durumu söz konusu değildi. Buna olsa olsa ince ayar denir…<br /><br />Dernekten mağara botunu alarak çıkmam, Birhan’a araba anahtarımı bırakarak el sallayarak koşmaya başlamam ve de kendimi otobüse atmam arasında ne kadar zaman geçti hatırlamıyorum. Ama bindiğim taksinin kırmızı ışıkta dörtlüleri açık şekilde geçtiğini ve benim de otobüsü bekletmek için sürekli müşteri hizmetlerini telefonla aradığımı o telaş içinde çok net hatırlıyorum. Yetişemeyeceğim derken Türkiye gerçekleri ile bir kez daha tanıştım. Hangi araç zamanında kalkmıştı ki? Gittiğimde orada idi ve herkes benden rahattı. Neyse ki yetişmiştim. Binmemle otobüsün kalkması bir oldu. Artık Datça yolundaydım. Muavin elimde bot ve kamp çantamdaki çizmeler ile Ağustos ayı arasında bağlantı kura dursun bagajı alırken “Nedir abi bu?” sorusuna aldığı “mağara botu” cevabı ile kendisinin ani bir şok yediğine inancım daha da arttı. Garip gelmiş olmalıyım ki sürekli benimle muhabbet kurmaya çalıştı. Bense bir süre sonra uyuma eğiliminde idim. Sabah uyandığımda hâlâ azimliydi. Ama pek başarılı olduğu söylenemez. Zira akşam koridora taşan uyku pozisyonum sebebiyle kendisi ile tartıştığımızdan yıldızımızın barışması pek mümkün değildi. Öyle de oldu. Sıra inişe gelmişti.<br /><br />Sabah aklıma gelen ilk fikir Emrahlar’ın evinin bulunduğu Billurkent Sitesi’nde inmek ve botu Emrah’a satarak 10 km ötedeki ailemin yanına geçmekti. Site önünde indim, Emrah’ı aradım. Şaşırmış olmalı ki beni kapıdan aldığında botu da sırtına yüklenmiş ve eve gidiyordu. Heyecanlı idi. Bir süre sonra bot ile bir bütün olacak, daha sonra bu bütüne beni de katacaktı. ?<br /><br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh2L3sAWHvTm0G7ze1ZEKkdb1tj1IjvVqUTn09J93Thicg6hImnzMdVAeuaLDof5y4ajuzdFVJE6VYQ5Bt5n3fbe_pAcsPUYYztfF8tdRK0HL-vhh6FNpMvpHDpXYViong4cYcgn45RHhQ/s1600-h/MAD_06620001.JPG"><img style="margin: 0pt 10px 10px 0pt; float: left; cursor: pointer; width: 214px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh2L3sAWHvTm0G7ze1ZEKkdb1tj1IjvVqUTn09J93Thicg6hImnzMdVAeuaLDof5y4ajuzdFVJE6VYQ5Bt5n3fbe_pAcsPUYYztfF8tdRK0HL-vhh6FNpMvpHDpXYViong4cYcgn45RHhQ/s320/MAD_06620001.JPG" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5368442408823351602" border="0" /></a>Kahvaltıdır, ev ziyaretidir derken günü yarıladık, böylece araştırmayı ertesi güne bıraktık. Ertesi gün (31.08.2008) malzemeleri toplayıp yola koyulduk. Mağarayı bulmamız biraz zaman aldı. Zira okaliptüs ağaçlarından sağa sapan toprak bir yol arıyorduk. Bir iki yanlış denemeden sonra “Tekesuyu Mağarası, fenerle giriniz” yazısını gördük. Yazı ile ilgili makaraya başlamıştık ki çakma Ray-Ban gözlükleri ile bir şahin görünümlü doğan yanımıza yanaştı. Ağabeyler Kızlan köylü olduklarını ve de mağarayı turizme kazandırmak istediklerini, bu amaçla içine elektrik çektiklerini ancak ampüllerin çalındığını söylediler. Bizim; Mağara Araştırma Derneği’nden olduğumuzu ve de her mağaranın turizme açılamayacağını söylememizle bizden hoşlanmamış olmalılar ki cümlenin ortasında gaza basarak tozu dumana kattılar. O sırada bal kovanları ile ilgilenen çocuk da hayatında hiç mağara görmediğini ve bizimle gelmek istediğini söyledi. Koruyucu ekipmanı olmadığı için kendisinin fazla ilerleyemeyeceğini söyledik ama görmesini de teşvik ettik. Mağaranın girişine geldik.<br /><br />Emrah ve ben karpitleri ve kaskları hazırlar iken bir yandan da çocuğun şaşkın bakışlarına<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhNWNuihtuDPR_BRMKnazaIIPdM4YozFc7SsKQziY6HRhGs9BhW_w4C7Zf2HGCmPsmJPX38-qoL7m-DP5_cu7qQT4ymJWhy-9ikVSplTYGlSyU-us6-FLTy1UEZd5FiAUErBqBHD6Cb4xI/s1600-h/MAD_06660001(2).JPG"><img style="margin: 0pt 0pt 10px 10px; float: right; cursor: pointer; width: 214px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhNWNuihtuDPR_BRMKnazaIIPdM4YozFc7SsKQziY6HRhGs9BhW_w4C7Zf2HGCmPsmJPX38-qoL7m-DP5_cu7qQT4ymJWhy-9ikVSplTYGlSyU-us6-FLTy1UEZd5FiAUErBqBHD6Cb4xI/s320/MAD_06660001(2).JPG" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5368443320929472914" border="0" /></a> maruz kaldık. Ben çizme yerine trekking botunu tercih etmiştim. Hazırlığımız tamamlandığında mağaraya girdik. Mağara oldukça sıcaktı. Ahşap merdiven ile kolaylaştırılan iki tane üçer metrelik inişler sonucunda ben 30 derecelik eğimde yürüyeceğim düşüncesi ile belime kadar suya boğuldum. Meğerse su o kadar berrak ve durgunmuş ki benim eğim sandığım yerde göl başlıyormuş… Ucuz atlattık ve bu olayı da kazaya ramak kalma listemize ekledik.<br /><br />Botu şişirdik ve Emrah ile bota yerleştik. Kabusun o an başlayacağını nereden bilebilirdik. Yaklaşık 2–3 saat süren haritalama faaliyeti boyunca bottan 2 kere inebildik. O da risk alarak, eğreti yerlerde. Peynir gibi bir mağara idi, her yeri bir başka yere bağlanıyor, ölçüm için kendimizi sabitleyip atım yapmaya çalıştığımızda tuttuğumuz tavanlar ufalanarak elimizde kalıyordu. Bu kadar karmaşık girişleri en son 2001 senesinde Denizli’de bir yatay mağarada görmüştüm. Ancak bu sefer bot üzerinde olduğumuzdan hareket kabiliyetimiz nerede ise sıfırdı.<br />Bir süre sonra ayaklarımızı uyuşmaya başlamıştı. Daha sonra uyuşmanın yerini yamuk oturmaktan kaynaklanan bir acı aldı. Nihayet ayaklarımızı hissetmemeye başlamıştık. Ancak harita işinde azimli idik. Ben önde botu ilerletiyor, atımları yapıyordum. Emrah ise arkada notları alıyor ve çizimler yapıyordu. Bu sırada darallardan bot ile geçiyorduk. Öyle ki bazı yerlerde o halimizle alçalan tavanı geçmek için bota yattığımızı da hatırlıyorum. Ayakların halini gelin siz düşünün (bu esnada botun boyu ile su üstündeki manevra ile aldığımız pozisyonları ve de cüsselerimizi de düşünün). Daha sonra Emrah ayak diye bir uzvunun sanki hiç olmadığını, çünkü belden aşağısını hissetmediğini, böyle bir hissizliği (ayak yokluğunu kastediyor) sanki hiç yaşamamış olduğunu söyledi ve “Namaz kılsa idik başımıza bunlar gelmezdi,” dedi. O an bu acından kurtulmak için namaza başlamayı bile düşündüğümü itiraf etmeliyim. Öyle bir acıydı ki küçüklüğümüzde kıldığımız bayram namazları bile bizi kurtaramadı. Bu acı ile yaklaşık 2 saat yaşadık (öldürmeyen acı güçlendirir). Artık ayaklarımızı kaybetmiştik. Bir süre sonra bottan idareten inmeye kalktığımızda ayağa kalkmamız ile düşmemiz bir olduğunda bu gerçeği bir kez daha gördük. Bottan indiğimizde azimle çizdiğimiz bir haritamız ama kaybettiğimiz 4 adet ayağımız vardı ?. Bir süre çamurlu yerde uzandık, yaklaşık 10 dakika sonra ayaklarımız önce karıncalanarak, daha sonra ise parmaklar ile varlığını yeniden hatırlattı. Mutlu idik. Acıya katlanmamıza değmişti. İtiraf edeyim, namaza başlama düşüncemi o an aklımdan sildim. İnsanoğlu işte…<br /><br />olduysa bizi gördüğü andan itibaren bize kıllandı ve kadınlar bizimle konuşuyor diye bizi bakışları ile sürekli taciz etti. Uzaylı görmüş gibi davranıyordu. Zaten hiç konuşmadı.<br /><br />Haritayı bitirip çıktığımızda girişimizden bu yana yaklaşık 3,5 saat geçmişti. Sıcak ama fiziksel olarak bol acılı bir etkinliği de böylece sonlandırmanın keyfine varmıştık. Üzerimizdeki kırmızı toprağı aracımıza bulaştırarak çıktığımızda Datça’da mağara haritalamanın mutluluğu ile suda bulduğumuz kafa fenerini acı içinde su içersinden almaya çalıştığımda beni dayak yemekten beter eden Emrah’a sevgilerimi iletiyorum. Emrah, fena mı oldu? Derneğe bir kafa feneri kazandırdık.<br /><br />Datça’da MAD ve MAD Bursa etkinliğini iki kişi ile böylece tamamlamış olduk. Bu etkinlikten iki şey öğrendim. Birincisi mağaraya girerken ne olursa olsun çizme giymek gerek, ikincisi ise bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı (ki düşüp sakatlanmayasın) …<br /><br />Emre Baturay ALTINOK<br />Ekim 2008<br /></div>BATURAYhttp://www.blogger.com/profile/10080878018474365355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1265896511978593515.post-4393704170679986042009-08-10T13:43:00.000-07:002009-08-10T13:45:00.261-07:00GÜVERCİNLİK’TE TECRÜBE DOLU 3 GÜN…<div style="text-align: justify;"><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">Güvercinlik’in Kısa Tarihi</span><br /><br />Konya ili, Çumra ilçesi, Güneysınır kasabasında bulunan, bu sebeple Güneysınır diye anılan ancak asıl adı Güvercinlik olan mağara hakkında ilk istihbaratımız mayıs 1994’te bölgeye yapılan bir etkinlik sırasında alınmış. Ne var ki mağaraya ilk araştırma etkinliği kasım 1995’te gerçekleştirilebilmiş. Kayıtlarımıza göre o gün için 6 saatlik bir girişle 90 metreye kadar ilerlenebilmiş. İlk etkinliği, nisan 1996’da ikinci etkinlik takip etmiş ve mağaranın önce dikey kısmı, daha da geniş salonu haritalanmış.<br /><br />MAD Bülteninin 12. sayısında dikey ve kesit haritaları bulunan Güvercinlik Mağarası’nın fosil özellikler gösteren ve sırasıyla 40, 25, 20 ve 30 m’lik inişler gösteren dikey kısım ve salon kısmından oluşmakta. –130 m’lik inişten sonra geniş salonun başlangış kısmına ulaşılabilir. Dev salonun girişi, tabanında çamur ve guananın bulunduğu yatay geniş bir alanla başlamakta, bu noktada mağara yüzeye yaklaşan bir eğim göstermekte. Bu eğimli kısmın tabanında ise dev kaya blokları bulunmakta. Tavan yüksekliği yaklaşık 30 m olan salon oluşum açısından oldukça zengin. Mağarada perde oluşumlar, bayrak sarkıtlar, duvar sarkıtları, mağara sütleri gibi hemen hemen her cins oluşuma rastlamak mümkün. Mağaranın uzunluğu toplam 364 m -130 m’de bulunan dev salon bugüne kadar ülkemizde dikey mağaralarda rastladığımız en geniş ve büyüleyici salon.<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">Etkinlik Başlıyor</span><br /><br />Bu güzelliği görmeyen arkadaşlarımız için yeraltındaki bu güzelliğe tanıklık edebilmek adına 2002 senesinde BÜMAK ile Güneysınır Güvercinlik Mağarası’na ortak bir eğitim faaliyeti düzenlenmesine karar verdik. (Teklifin kimden geldiğini tam olarak hatırlamıyorum. Ancak katılımcıların BÜMAK ağırlıklı olması sanki etkinlik teklifinin BÜMAK’lı arkadaşlarımızın geldiği izlenimi uyandırıyor. )<br /><br />1997 yılında MAD olarak aynı mağaraya BÜMAK’la beraber bir etkinlik düzenlemiştik. Söz konusu etkinlik, 5 yıl aradan sonra BÜMAK’la kurumsal olarak ilk ciddi temasımız olacaktı. Etkinliğe EMAK’tan katılacak olan iki mağaracı arkadaşımız İzmir’den otobüsle Güneysınır’a geleceklerdi. 22 Şubat 2002 sabahında BÜMAK üyeleri için tahsis edilen minibüs, ODTÜ sapağında MAD’lıları almak için durduğunda saat sabah 08.00’di. Rahatsız koltukları sebebiyle Ankara’ya oldukça yorgun ulaşan Boğaziçililer için bir o kadar daha yolları olduğunu öğrenmek tam anlamıyla yıkım olmuştu. Kabul etmek gerekir, MAD olarak Türkiye’nin ortasında ve her yere görece yakın olduğumuz için şanslı sayılırız. En azından bu sayede hafta sonları araştırma ve eğitim için güneye rahatlıkla inebiliyoruz.<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">Kamp Alanındayız</span><br /><br />Yaklaşık 7 saatlik bir yolculuktan sonra Güneysınır’a varabildik. En az 1 saatimizi, yolda patlayan lastik dolayısıyla kaybetmiştik. Mağaranın yakınına gelindiğinde çift haneli sayılarla ifade edilen ve hiç bitmeyecek gibi gözüken malzemeler elden ele mağaranın ağzına kadar taşındı. Bölgeye daha önce düzenlenen etkinliklerde de tercih edilen, mağaranın girişine 100 m mesafede yeşillik alanda kurulan kamp yerine malzemeler ulaştırıldığında herkes yerleşmeye başlamıştı bile. O an göçebelikten yerleşik düzene geçmek tek düşüncemizdi çünkü küçücük bir minibüste, üstelik hareket dahi etmeyen koltuklardan dayak yemiş gibi inmiştik. Bir grup tüm yorgunluğuna rağmen mağaranın giriş ağzına bakmak için kamptan uzaklaştığında seri davranarak yerleşen bazı arkadaşlarımızın fedakarlığı ile yemek hazırlanmaya başlanmıştı bile. Yemek esnasında kapsamlı bir tanışma ile mağaraya giriş ve kamp organizasyonu konuşuldu. Gece döşemeye girecek ilk ekibin MAD ve BÜMAK’lı mağaracılardan oluşmasına karar verildi. MAD’dan Onur, BÜMAK’tan Yaman ve Murat’tan oluşan ilk ekip döşeme ve gece girişi için hazırlıklara başladı. Saat 21.00 gibi ekibe mağaranın başına kadar eşlik edildi. Mağaranın başında sohbet ile ilk bolt yuvaya yerleştirildi. Zaten oldukça yorgun olan ilk ekibin gece saatlerinde mağaradan çıkacak olması, planlarda değişiklik yapılmasına yol açtı ve sabah kahvaltıdan sonra mağaraya giriş yapılmasına karar verildi. Ekipler sohbet sonrası dinlenmeye çekildi.<br /><br />Sabah kahvaltı için hazırlıklar yapılırken BÜMAK’lı mağaracılardan oluşan ekip rüzgardan sürekli yıkılan malzeme çadırını kurmakla meşguldüler. Bizim için enteresan olan azimlerinden çok, adeta şarkuterilerde olduğu gibi malzemeleri askılara dizmek konusundaki ısrarlı çabaları olmuştu. İlerleyen saatlerde ekol ve terminoloji farklılığımızı daha da net görebilecektik. Biz “göğüs cumarı” dediğimizde BÜMAK’lılar yüzümüze bakıyor, akabinde aralarında “krol” diye fısıldaşıyorlar, onlar “hanger” dediğinde biz manasız bir yüz ifadesi ile birbirimize bakıyor, aramızdan birisi “kulak” dediğinde ise ancak rahatlayabiliyorduk. Dernekte Kubilay ve Tunç gibi iki devşirme (!) BÜMAK’lımız olmasına rağmen özellikle genç MAD’lılar için BÜMAK’lı arkadaşlarla ilk temasımız oldukça enteresandı. Üzengi, ayak bağı, uzun kısa, can ipi derken bir süre sonra kimin neyi kastettiği hemen anlamaya başlamıştık. Örneğin birçok MAD’lı gibi “krol” kelimesini ilk kez bu kampta duyduk. Oysa söz konusu alet bizim için yıllardır göğüs cumarı idi.<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">Mağaradayız</span><br /><br />Mağaraya girecek olan ilk ekip fotoğraf çekimi için uzun süre mağarada kalacağından ekibin MAD’dan Beril ve ben (Baturay), BÜMAK’tan Ender ve Bedri ile EMAK’tan Levent’ten oluşmasına karar verildi. Toplamda 8 saat mağarada kalmıştık. Benim için asıl sorun nerede ise her mağarada ayrı bir sorunla cebelleş olmaktı. Bakalım Güneysınır bana ne hazırlamıştı.<br /><br />Bu sefer kara bahtımın bana hazırladığı oyun aydınlatma sorunu idi. Mağaraya giriş ağzından itibaren süreki sorun yaratan karpit lambamdaki sorunumu bir türlü halledemiyordum. Karpit ışığım yok denecek kadar az yanıyor ve ani hareketle sönüyordu. Neyse ki yanımda 12 tane kalem pil vardı. O gün MAD’lı Gülfem’den aldığım kaskı kullanacaktım. Mağaranın dibinde karpiti hortumu dahi emerek temizlemeye çalışmama rağmen sorunu bir türlü gideremeyince kafa lambası ile çıkışa geçmeye karar verdim. Kafa lambam çalışmadığında pilleri yerleştirmek için hazneyi açtığımda gördüklerime inanamadım. Hazne kalem pil değil, en son ilkokulda güneş sistemi maketini çalıştıran, bu sayede gezegenlerin güneşin etrafında dönmesini sağlayan dikdörtgen Varta pille çalışıyordu. Varta pil yuvasını gördüğümde yaşadığım şoku şu anda bile çok içten hissedebiliyorum.<br /><br />İyi kötü çalışan karpit lambamla başladığım çıkışım yaklaşık 2,5 saat sürdü. Son 40 metrelik çıkışa kadar ağır aksak çalışan karpit lambam tamamen işlevini yitirdi. O ana kadar destek olarak kullandığım ve istasyonlarda açıp çıkış boyunca kapattığım, boynumda asılı duran EMAK’lı Levent’in lambası da beni terkedince 40 metrelik çıkışta zifiri karanlık tecrübesini istemeyerek de olsa edinmiş oldum. Benim için değişik bir tecrübe idi. Oldukça tedirgin olmuştum. Tamamen boşlukta ve eliniz ile hissettiğiniz bir ip dışında havada asılı olduğunuz anda başka ne hissedebilirsiniz ki? Ne var ki bugün bazen o günkü heyecanımı tekrar yaşamak için ışığımı kapatarak çıkış yapsam da o günkü hissiyatı bir daha yakalayamadım.<br /><br />Çıkış telaşında son metrelerde yaşadığım tükenme bir yana son bir hareketim bugün bile MAD eğitimlerinin “Nasıl Olur/Anı” bölümlerinde hala konuşulur. Son istasyonda ip değiştirirken göğüs cumarımın üst deliğinin istasyon karabinasına girdiğini söylesem bana siz bile inanmayabilirsiniz. O yorgunlukla bu durumdan kurtulmaya çalışmaktan çok, beni görmediğinden nasıl bir durum olduğunu anlamadığı için bağırarak aktarmaya çalıştığım, giriş ağzında beni bekleyen Beril’i inandırmak faslında daha çok yorulduğumu itiraf etmeliyim. Bugün hâlâ “Hadi canım!!” tepkileriyle hikayeme inanmayan arkadaşlarım mevcuttur…<br /><br />Ekibimiz mağarada fotoğraf çekimi üzerine deneysel çalışmalar yaparken –70 m’ye varan bir derinlik boyunca arkadaşlara iniş çıkış tecrübelerini arttırıcı çalışmalar yapılmış. Kubilay (MAD), Ahmet (MAD) ve Serhan’la (BÜMAK) başlayan, yine Kubilay liderliğinde Mustafa (MAD), ve Kaan’dan (BÜMAK) oluşan bir diğer ekip, 100 m’lik bir mesafede iniş çıkış pratiği yapmışlar. Biz çıkış esnasında ikinci ekiple rastlaştık. Beni karanlıkta ipe süren de bu ekibin başındaki Kubilay idi. İyi ki de sürmüş.<br /><br />BÜMAK’lı Güneri, Şebnem ve Beste ise saat 21.00 gibi yaptıkları girişi saat 03.00 civarı bitirdiler. Bu surada bizler de ateş başında mağaracılık, klüp ve dernek yapıları, teknikler ve özellikle ekol farklılıklarını değerlendirken puding pişiriyorduk. Kilolarca süt ve pudingin kaç saat karıştırıldığı bugün bile bir muamma.<br /><br />Yine aynı gün Ertan (MAD), Arda (EMAK) ve Yunus’tan (BÜMAK) oluşan bir ekip sabah saat 08.00’de kalkış ve kahvaltıdan sonra saat 09.30’da daha önceden istihbaratı alınmış ve fay çatlağı olduğu sanılan bir girişe doğru araştırma ve döşeme için yola çıkmıştı. Alınan bilgilere göre saat 13.00’te çatlağa giren ekip döşeme ve ilerlemeyi çatlağın kaya yapısı ve aşırı darlığı nedeniyle ancak saat 20.30’da sadece bir kısmına kadar tamamlayabilmiş. Çıkışta arkadaşlarımız çatlağın -100 m civarı uzun inişli, aşırı çamurlu ve dar, kayaların da ufalandığı ve halen devam eden zor bir mağara olduğunu aktardıklarında ertesi gün çatlağa araştırma ve haritalama için 4 kişilik yeni bir ekibin gitmesine karar verildi. Ertesi gün MAD’dan Kubilay, Ertan, Ahmet ve ben malzemelerimizi sırtlanarak çatlağa doğru yola çıktık. Bu sırada dağda gezen birtakım insanların ipin giriş kısmından 15 metre civarında bir bölümü kesmiş oldukları gördük. Uzun uzadıya aramamıza rağmen bir gün önce döşenen ip bir türlü bulamadık. Kubilay ve Ertan haritalamak için mağaraya girdiklerinde Ahmet ve ben de dışarıda kurtarma için hazırdık. Civarda ufak çaplı bir araştırma sonucunda kesilmiş ipimize rastladım. Bu sayede anladık ki ip ihtiyaç için kesilip alınmamış, sırf zarar vermek için yerinden koparılmıştı. Ekibimiz mağaradan çıktığında mağaranın 130 m kadar derine indiğini ve ölçümünün alınmış olduğunu öğrendik.<br /><br />Kampa vardığımızda Güvercinlik Mağarası’nın 7 kişiye daha eğitim ve pratik imkanı sunduğunu öğrendik. Saat 23.30’da yola çıkmaya karar verildi. Saat sabah 06.30’da Ankara’ya vardığımızda,BÜMAK’lı arkadaşlarımızın 6 saat daha yolları olduğunu düşününce oldukça üzüldüğümüzü hatırlıyorum. Eziyetli yolculuğumuz ne mutlu ki bizim için sona ermişti.<br /><br />Bu etkinlik Türkiye Mağaracılığı’nın en önemli ve en eski iki oluşumu olan MAD ve BÜMAK’ın yeniden kaynaşması için önemli bir fırsat oldu. Bu sayede birbirimizi daha iyi tanıdık. Son olarak MAD’lılar olarak pursik kullanmadıkları için BÜMAK’lı arkadaşları yadırgadığımız ve pursiksiz inişlerini güvensiz bulduğumuzu belirtmek isterim. Bugün dahi inişlerin başında el cumarını emniyet olarak kullandıklarını görüyoruz. Ne var ki bugün bile hala söz konusu tekniğin inişin başlangıcında bizce gereksiz bir ekstra emniyet sağladığını, oldukça vakit kaybettirici olduğunu söylemek yanlış olmaz. Kişisel olarak söz konusu tekniğin ilk iniş esnasında güvenliği sağlasa da tüm iniş boyunca emniyeti temin etmediğini rahatlıkla söyleyebilirim. MAD’lılar olarak BÜMAK’lı arkadaşların hala pursik kullanmaları gerektiğini, söz konusu eksikliğin ise ekol veya teknikle açıklanamayacağını düşünmekteyiz. ?<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">KATILANLAR (22-25 Şubat 2002)</span><br /><br />Kubilay ERDOĞAN (MAD), Beril ERDOĞAN (MAD), Emre Baturay ALTINOK (MAD), Ertan KARAİSMAİL (MAD), Onur YURTBAŞI (MAD), Ahmet ÇELEBİ (MAD), Ozan ERSOY (MAD), Mustafa MANTIKÇI, Hüseyin KUYUMCUOĞLU (BÜMAK), Melek PELEN (BÜMAK), Murat YÜKSEL (BÜMAK), Yaman ÖZAKIN (BÜMAK), Beste ÜSDİKEN (BÜMAK), Yunus Emre ÖZEL (BÜMAK), Güneri TUNCER (BÜMAK), Gökhan KUYUMCU (BÜMAK), Emrah KAYA (BÜMAK), Şebnem SÖKMEN (BÜMAK), Simge (BÜMAK), Furkan GÜN (BÜMAK), İlke ÖZTEKİN (BÜMAK), Bedri OSMANOĞLU (BÜMAK), Ender USULOĞLU (BÜMAK), Serhan KIRLANGIÇ (BÜMAK), Arda PEKSEV (EMAK), Levent ÖZCAN (EMAK)<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">KISSADAN HİSSE</span><br /><br />- Mümkün olduğunca tanıdığınız, her türlü aksaklık için önceden kontrol edilmiş malzeme ile mağaraya giriş yapın.<br /><br />- Mağara giriş ağzında, özellikle ilk giriş istasyonu olarak dışarıdan kolayca ulaşılabilecek şekilde ip bırakmayın. Ne amaçla ve kim tarafından olusa olsun ipe verilen zarar, telafisi güç yitimler doğurabilir. Üstelik tüm ekip içerideyken bir aksilik söz konusu olursa, söz konusu ihmaliniz kötü ve geri dönülmez sonuçlara sebep olabilir. Dernek olarak daha önce ipimize silahla ateş edilmişti, bu kez ipimiz kesildi.<br /><br />Emre Baturay ALTINOK<br /></div>BATURAYhttp://www.blogger.com/profile/10080878018474365355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1265896511978593515.post-48131900389401919232009-08-10T13:42:00.000-07:002009-08-10T13:43:11.735-07:00BİR TUTKUDUR (MAĞARACILIĞI) YAŞAMAK…<div style="text-align: justify;"> Mağaracılığın ne büyük bir tutkum olduğunu düşündüm bir tren yolculuğunda. 2000 yılında MAD’a rastladığımda yaşadığım heyecanım gözlerimin önüne geldi. Avrupa Gençlik Festivali kapsamındaki bilgi fuarında stant açmışlardı, derneği ve mağaracılığı tanıtıyorlardı. Masanın üzerinde de Temel Mağaracılık Eğitimi’ne katılmak isteyenler için iletişim föyü vardı. İsim yazan ilk kişi olduğumu, eğitim ile ilgili e- posta mesaj kutuma düştüğünde ise hemen arayıp ismimi yazdırdığımı hatırlıyorum. O dönem üç gün akşamüstleri yapılıyordu temel eğitimler. Eğitmenlerin anlattığı tüm hareketleri ve düğümleri eve dönünce düşünüp, eğitim kitabını karıştırarak çalışmıştım. Eğitim sona erdiğinde ilk mağaram haliyle Tuluntaş, eğitimlere devam ettiğimde ise ilk dikey mağaram da Karaman’daki Altıntaş Yaylası – Topak Düdeni oldu. Birkaç ay ara ile gittiğimiz mağarada yaşadığım ilk dikey iniş deneyimimde çok heyecanlandığımı hatırlıyorum. 30 m.lik ilk dikey inişimi yaptığımı ve yüksekliği ölçmek için boşluğa taş atıp binbir, biniki diye saydığımızı. Çıkarken bir kurbağa görmüştüm. Elim guanoya batmıştı. Günışığının çıkış ile birlikte daha bir güzel gözüktüğü aklımda kalmış. O tarihten bugüne haliyle sayısını hatırlamadığım kadar çok mağaraya girdim, labirentler içinde gezdim, yüzlerce metre derinliklere indim.<br /><br />Zamanla MAD’ın, araştırma etkinlikleri kadar tanıtım toplantıları ve eğitim seminerlerine de oldukça önem veriyorlardı. Dernek olarak fırsat buldukça üniversiteler öğrencilerine yönelik mağaracılık ve MAD’ı anlatmak için toplantılar düzenlemekle yetinmeyip, çeşitli etkinliklerde standlar açıyor, üniversite kulüplerinin davetlerine mümkün olduğunca olumlu cevap vererek dia gösterimleri yapmaya, video çekimlerini göstermeye, üniversite şenlikleri ile fuarlara katılarak gençlerin mağaracılığa olan ilgisini arttırmaya çalışıyorlardı.<br /><br />Anladım ki aslında herkesin içerisinde mağaracılık var. MAD sadece bu keyfin farkına varmanızda sizlere yardımcı oluyor…<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">Bir An İçin…</span><br /><br />Yıllarca Trevenian’ın Şibumi’sinden bir cümle olduğunu düşündüğüm, kitapta cümleye rastlayamadığımda tesadüfen sevgili Tulga ŞENER’in durup dururken, yine bir bülten hazırlığında yumurtlamış olduğunu öğrendiğim sözüyle bile mağaracılığa ilgi duyabilirsiniz. “Bir an için yerin yüzlerce metre altında olduğunuzu düşünün. Oraya inmek için sayısız iniş ve çıkış yaptığınızı. Biliyorsunuz ki sizden önce hiç kimse oraya ayak basmadı.” Ben de bu cümleye inandım. Oralara ilk ayağı ben basacaktım. Gördüm ki yanılmamışım…<br /><br />Yıllar geçtikçe doğa sporlarıyla ilgili gruplara mağaracılığı anlatarak, söz konusu grupların ilgi alanları içerisine mağaracılığın girmesinde önemli pay sahibi olduk. Mağaracılık ile ilgili olmayan grupların davetleri sonucunda birçok gezi düzenledik, insanların mağaralara olan hayranlığını arttırdık.<br /><br />Bugüne kadar sayısız eğitim ve tanışma toplantılarında rol alarak gerek Ankara, gerekse de Türkiye çapında mağaracılığın tanıtılması için geziler düzenledik, araştırmalar yapıp yayınladık.<br /><br />Bilkent Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, ODTÜ, Gazi Üniversitesi gibi birçok üniversite etkinliklerinde yer aldık. Bahar Şenliklerine katıldık, gösteriler düzenledik. Standlar açıp tanıtım broşürleri dağıttık. Davet aldığımız doğa sporları kulüplerine mağaracılığı anlattık, dia gösterileri ile Mağaraların Büyülü Dünyası’na sayısız yolculuk yaptık. Bu sayede birçok arkadaşımız mağaracılığa başladı, MAD’lı oldu. Bugün, söz konusu etkinliklerle bizleri tanıyıp aramıza katılan ve hala mağaracılık yapan dostlarımız var.<br /><br />Senede 3 kez Temel Mağaracılık Eğitimi veriyoruz. Teorik eğitim sonunda yatay mağaralara giderek eğitim boyunca anlatılanları uyguluyoruz. Eğitim alan arkadaşlarımız nasıl kullanacaklarını öğrendikleri malzemeleri kullanarak yeni bir dünyaya adım atıyorlar. Bugüne kadar değişik iş ve çevreden, her yaştan yüzlerce insana Temel Mağaracılık Eğitimi vererek onları adeta bu dünyaya ait olmayan yerlere götürdük.<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">İşte Size Fırsat…</span><br /><br />Mağaraları merak mı ediyorsunuz, mağaracılığın ne olduğunu mu düşünüyorsunuz? MAD ile irtibat kurduğunuzda sizlere mağaraları tanıtmaya, geziler düzenlemeye, içinizdeki cevheri işlemeye hazır bir sürü insan var. Bugüne kadar hep başardık. Sayısız başvuruya elimizden geldiğince cevap verdik, beraber gezdik, eğlendik. İnsanlara uzun uzun mağaracılığı ve MAD’ı anlattık. Pişman mıyız, tabi ki hayır. Bugün olsa yine yaparız. Tek pişmanlığımız siz bizleri bulmadan, bizim sizlere ulaşamamış olmamızdır.<br /><br />Doğa sporları ile mi ilgileniyorsunuz, değişik bir heyecan, hoş bir ortam mı arıyorsunuz? İşte size mağaracılık ve MAD. En kısa zamanda bize ulaşın. Zaman hızla akıp gidiyor. Bugüne kadar MAD’dan yıllar içinde yüzlerce insan geldi, geçti. Hepsine harcadığımız zamanı mağara araştırmalarına ayırsak bugün Türkiye Mağara Envanteri’ne birkaç yüz mağara daha katabilirdik. Ama olsun, mağaracılık yapanlar, MAD’a katılmayanlar oldukça mağaraların ne kıymeti var?<br /><br /><span style="font-weight: bold;">Emre Baturay ALTINOK</span><br /></div>BATURAYhttp://www.blogger.com/profile/10080878018474365355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1265896511978593515.post-48947296543244052342009-08-10T13:40:00.000-07:002009-08-10T13:41:47.792-07:00FARKLI BİR DENEYİM: MAĞARA FOTOĞRAFÇILIĞI?<div style="text-align: justify;">Mağaralar kısaca, kayaç içerisinde insan girişine olanak verecek ölçüde gelişmiş, doğal boşluklar olarak tanımlanabilir. Peki bir fotoğrafçı mağaralarda ne arar? Hele hele Heliografi (güneş yazısı) gibi bir atasına inat, güneşin olmadığı dipsizlerde neyin peşinde olabilir? Aslında kabul ediyorum, içinde bulunulan durum, pek de anlaşılabilir bir durum değil. Biraz da bunu anlatmak için yazıyorum ya…<br /><br />İnsanoğlu hep dış dünyayı algılamak, bilmediği gizemleri keşfetmek dürtüsüyle sonsuz bir merak taşır içinde. Gördüğünü bellekten gayrı, kağıda dökmek ister. Bu nedenle değil midir, dış dünyayı ilk kez mağaranın duvarlarına taşıması? Gördüğünü öldürerek ölümsüz kılmak, kendini ifade edebilmek… İşte fotoğrafçı da atasından aldığı bu mirası artık duvarlardan filmlere taşıyor. Kendine has ışıksızlığında sanatın, belgenin gücüyle oynuyor.<br /><br />Hepimizin bildiği gibi fotoğrafın temeli ışıktır. Işıksız bir ortamda fotoğraf çekmek fotoğrafın doğasına aykırıdır. İşte bu nedenle mağara fotoğrafçılığı, kendine has özellikler taşır; yani nev’i şahsına münhasırdır.<br /><br />Ayak izinden başka bir şey bırakma, fotoğraftan başka bir şey çıkarma, zamandan başka bir şey öldürme..<br /><br />İster sportif, ister bilimsel, isterse turistik amaçlarla gezi/araştırma yapılsın, mağaralar milyonlarca yılda doğadan süzdükleri renkler ve oluşumlar ile insanlara sonsuz güzellikler sunarlar. Banyodan yeni çıkmış bir insanın parmaklarındaki buruşukluk hissini veren duvarları, toprak rengi, mineralleri, neredeyse doğadaki tüm renkleri içeren oluşumları, devasa sarkıt ve dikitleri ve yegane ev sahibi yarasaları ile mağaralar, bir fotoğrafçı için bulunmaz nimettirler. Mağaracılığın temel felsefesi olan “Ayak izinden başka bir şey bırakma, fotoğraftan başka bir şey çıkarma, zamandan başka bir şey öldürme..” sözünde de belirtildiği gibi bu güzellikler mağaralardan dışarılara çıkarılmalı, dış dünyayla paylaşılmalı, paylaştıkça çoğalmalı…<br /><br />Bu güzelliklerin kendini, ancak ve ancak bir ışıkta sunabildiği ve mağaraların mutlak karanlığı düşünüldüğünde aydınlatma, hayati bir önem taşır ve tamamen doğal olmayan yöntemlerle sağlanabilir. Bu nedenle mağaralarda kullanılan aydınlatma teknikleri oldukça ilkel, zahmetli, çoğu zaman deneyseldir. Karpit lambasından, flaş ışığına, magnezyum şeritten –eğer taşınabilirse- akülü lambalara kadar geniş bir yelpaze aydınlatma için kullanılabilir.<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">Aydınlanma Felsefemiz</span><br /><br />Karpit lambası, mağaracılıkta kullanılan ve içerdiği karpit taşının suyla reaksiyona girmesi sonucu ortaya çıkan asetilen gazının yanmasıyla çalışan temel aydınlatma malzemesidir. Yaygın olarak kullanılan türde bir karpit lambası düşünüldüğünde, bir hazne karpitin sağladığı ışık 8 saate kadar dayanır, 5-8 metrelik bir alanı oldukça güçlü aydınlatır. Fotoğrafçılıkta da kullanılabilen bu lamba sayesinde, fotoğraf için gerekli ışık temin edilebilir.<br /><br />Flaş ışığı, diğer tüm aydınlatma tekniklerinde olduğu gibi zeminin değişken yansıtma özellikleri de dikkate alınarak doğrudan aydınlatılması düşünülen alanlara patlatılarak kullanılır. Burada değinilmesi gereken önemli nokta flaş ışığının normal çekimlerde kullanıldığı gibi makine üzerinde sabit kullanılamamasıdır. Böyle bir kullanım belirli bir alanın flaşlı çekiminden başka bir işe yaramayacağı gibi, muhtemelen başarısız bir sonuca da neden olacaktır. Bu nedenle ileride bahsedeceğim enstantane değerlerinde, flaş fotoğrafçıdan başka kimseler tarafından belirli aralıklarla konuya doğru patlatılmalıdır. Yine dikey mağaracılıkta (iniş ve çıkışlarda) fotoğraf çekimi esnasında kullanılan flaşı direk makineye doğru patlatma da aydınlatılması düşünülen alanı kesintisiz görüntülemek için kullanılan diğer bir tekniktir.<br /><br />Magnezyum (Mg) şeritler kullanımı yüzyılın başından bu yana fotoğrafçılıkta uygulanan bir diğer aydınlatma tekniğidir. Mağara fotoğrafçılığı için yeterli olanı 3 mm. eninde ve şerit formundaki magnezyumdur. Mg şeritler, 8-10 cm. uzunluklarında kesilmeli, tahtadan yapılmış mandallarla tutulmalı, ucundan yakılmak suretiyle kullanılmalıdır. Mg şeridin kullanımında ortaya çıkan ışık aşırı parlak bir ışık olduğundan kaynağa bakılmamalı, objektif hiçbir zaman ışığı doğrudan görmemelidir. Bu nedenle Mg şerit kullanımında kaynağı tutan kişiler çoğunlukla kameraya sırtları dönük, aydınlatılması düşünülen alanlara doğru bir hareket içerisindedirler. Bunun tam tersi bir teknik de uygulanabileceği gibi şeritler oluşumlara zarar vermeden, objektifin doğrudan temasından gizlenerek de kullanılabilir (gizli aydınlatma). Mg şerit kullanımı; taşınması, kullanılması, doğal renklerle sağladığı uyum ve geniş plan çekimlerinde sağladığı yüksek aydınlatma nedeniyle mağara fotoğrafçılığında en çok tercih edilen tekniktir. Yine de Mg şerit, flaşlarla birlikte kullanılmalı; aşırı gölge oluşabilecek yerlere gerekirse flaşlarla rötuş yapılmalıdır.<br /><br />Tüm bu aydınlatma teknikleri dışındaki kaynaklar uygulamada pek tercih edilmemektedir. Yine de mağaranın çamuru, derinlik veya uzaklığı dikkate alınarak taşınabilecek güçlü kaynaklarla mağara ekolojisi ve ısısına dikkat edilerek kısa süreli de olsa aydınlatma sağlanabilir.<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">Teknik Donanım</span><br /><br />Mağara fotoğrafçılığında kullanılması gereken makine yeraltı şartlarına uygun; sağlam, hafif ve kolay taşınabilir olmalıdır. Bu nedenle çamur, su ve neme dayanıksız dijital ve otomatik makineler tercih edilmemelidir. Tercih edilecekse uygun, su geçirmez kutular (case) kullanılmalıdır (Su altı çekimleri için kullanılan kutular işinizi rahatlıkla görmenizi sağlayacaktır). Yine, çekilecek alanlar göz önünde bulundurularak yeterli sayıda objektifin yanınızda bulunması, ileride denenecek makro veya galeri çekimleri sırasında kahrolup sarkıtlara kafa atmanıza engel olacaktır. Ancak genellikle 50 veya 35 mm objektifler tercih edilmelidir. Yine bu konuda tercih edilebilecek makinelerde B ayarının yanında, kilitlenebilen bir kablo denklanşör bağlantısının bulunması da hayati önem taşımaktadır. Zira tüm bu aydınlatma teknikleri ile yapacağınız içgüdüsel B ayarlı çekimlerde süreyi; içinde bulunulan ortamı, ışığın yoğunluğu ve yeterliliğini değerlendirecek olan içinizden gelen bir sestir. Çünkü mağaralarda bilinen fotoğraf ezberleri dışında bulunulan ortam, ışığın yönü, aydınlatma yeterliliği, pozlama süresi fotoğrafın aslolan belirleyicileridir. Bunlar da tamamen tecrübe ve deneme-yanılma yolu ile kazanılabilen yetilerdir.<br /><br />Mağara fotoğrafçılığında temel sorunun yetersiz aydınlatma dolayısıyla netsiz fotoğraflar olduğu düşünülürse, fotoğraf makinesi daima bir üçayak (tripod) üzerinde kullanılmalıdır. Yine üçayak mağara şartlarında taşınabilir, pratik bir araç olmalıdır.<br /><br />Karanlık ortamlar için sıkça tercih edilen yüksek ASA’lı filmler, mağara fotoğrafçılığı için pek uygun değildir. Bu filmlerin grenli yapısı, zaten karışık olan görüntüleri büsbütün içinden çıkılmaz hale getirebilir. Ortamın renkliliği, uygun aydınlatma tekniği ile muazzam olacağından renkli ve pozitif filmler tercih edilmelidir. Bunun yanı sıra yüksek ASA’lı filmlerin genellikle iyi renk kalitesi vermediği düşünüldüğünde tercih edilecek filmler yine şaşmaz dost 100 ASA’lar olacaktır.<br /><br />Tüm bu donanımı taşıyabilecek malzeme çantası da, mağara içerisinde mağaracı-fotoğrafçının zıplayacağı ve sürüneceği klostrofobik alanlar göz önüne alınarak küçük, kolay taşınabilir ve koruyucu malzemelerle kaplı olmalıdır.<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">Dikkat Edilecek Hususlar</span><br /><br />- Fotoğrafçı, galerinin durumuna göre deneyim ve yaratıcılığını konuşturarak, aydınlatma tekniklerinden hangisini kullanması gerektiğini saptamalı, buna uygun bir kompozisyon yaratmalıdır.<br /><br />- Fotoğraf çekimi için içinde bulunulan galerinin durumuna göre bir veya daha fazla aydınlatma noktası seçilmeli ve üçayak (tripod) sağlam ve dengeli bir zemine yerleştirilmelidir.<br /><br />- Makine, üçayak (tripod) üzerine yerleştirilmeli; gerekli tüm ayarlamalar ve kontroller yapılmalıdır.<br /><br />- Galerinin durumuna göre konu mankenleri yerleştirilmeli, kullanılacak teknikler kontrol edilmelidir.<br /><br />- Özellikle Mg şerit kullanımlarında yoğun bir aydınlatma sağlanacağından karpit lambalarının alevleri gizlenmeli, mümkünse lambalar söndürülmelidir.<br /><br />- Yine Mg şerit kullanımlarında konu mankenleri hareketli olduklarından çekim, şerit yakıldıktan sonra kesin bir komutla başlatılmalı, istenmeyen bir harekete sebep olmamak için deklanşör kilitlenmelidir.<br /><br />- Pozlama süresince konu mankenlerinin hareketsiz olmalarına dikkat edilmelidir. Aksi takdirde titrek bir görüntü (nadiren güzel olsa da) elde edilecektir.<br /><br />- Mg şerit dışında flaşla çekimin yeterli olduğu alanlarda flaşların, pozlama süresince makinenin görüş alanı içinde başka ışık kaynağı olmadığından eş zamanlı patlatılmasına gerek yoktur.<br /><br />- Pozlama mümkünse, Mg şeridin sönerken mandaldan kopup yere düşmesinden önce bitirilmelidir. Aksi takdirde meydana gelen aydınlanma, doğrudan objektifle temas edecek ve istenmeyen ışımalara sebep olabilir.<br /><br />Mağara karanlığında kesin kurallar geçerli olmadığından, en iyi sonuçların deneme-yanılma yöntemi ile elde edildiği hiçbir zaman unutulmamalıdır. Bu iş daha çok tecrübe ile ilgili olduğu için ne kadar çok fotoğraf çekilir, üzerinde ne kadar çok konuşulup değerlendirme yapılırsa, zamanla o kadar iyi sonuçlar alınacaktır.<br /><br /><span style="font-weight: bold;">Emre Baturay ALTINOK</span><br /><span style="font-weight: bold;">Bu makale, Dijital Photoline Dergisi-Haziran 2003 sayısında yayınlanmıştır.</span><br /></div>BATURAYhttp://www.blogger.com/profile/10080878018474365355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1265896511978593515.post-15670508360281520822009-08-10T13:36:00.000-07:002009-08-10T13:38:46.269-07:00HER ÖLÜM ERKEN ÖLÜMDÜR ASLINDA...<div style="text-align: justify;">Çok üzgünüm, hem de çok. Çok sevgili Tanju Duru, Niğde'deki Aladağlar'da Demirkazık'a tırmanış sırasında 150 metre düştükten sonra kurtarılmayı beklerken hayatını kaybetti. Kimbilir tırmanışta neler düşünüyordu, düşerken neler düşündü, düştüğü yerde ölümü beklerken aklı nerelere gitti geldi.<br /><br />Tanju’yu Ezginin Günlüğü döneminden pek hatırlamıyorum. Ama Barışapedal hareketinde ve Hrant Dink için yaptıklarıyla kendisini tanımıştım, müziği ile de kendisine hayranlığım daha da artmıştı. (http://rapidshare.com/files/50591765/Tanju_Duru_radicaldeyyus_-_duru_ZAMANLAR.rar.html)<br /><br />İnternette nasıl olmuş derken Bianet'te rastladım aşağıdaki sözlerine… Tanju, albümündeki üç parça "Aklım Hep Sende", "Hüzn" ve "Nihai"yi İnternet'ten indirilebilir halde yayınlamayı tercih etmiş, daha sonra bütün albümü İnternet'ten dinlenebilir hale getirmiş..<br /><br />Bunun için ise şöyle konuşmuş: "Her işte olduğu gibi müzik sektöründe de bir yanda işin üreticisi, bir yanda alıcısı, ortada da o işin kurtları vardır. Şimdi bu korsan yayıncılık olayından en zararlı çıkan taraf bu işin kurtları. Bakmayın siz bu kadar koparılan yaygaralara. Müzisyenler konserlerle, etkinliklerle bir şekilde para kazanabiliyorlar. İşte bu kurtlar ortadan kalkarsa durum düzelecektir. Bu anlamda ben gidişatı olumlu görüyorum aslında. Artık müziğinizi insanlara ulaştırma şansınız o kadar fazla ki... Durumu bundan 20 yıl öncesiyle karşılaştırdığınızda çok net bir şekilde göreceksiniz. Örneğin, İnternet'e koyduğum üç şarkımı, Avustralya'dan insanlar girip dinlemiş. Ürettiğin bir şeyleri insanlara sunmak istiyorsan, bundan daha rahat bir yol var mı?"<br /><br />Mücadelesi ranta ve sömürüye karşı da bir mücadele idi aynı zamanda. Çok saygıdeğer bir yaşam, dik bir duruş ve bakış, onurlu ve de üretken bir yaşamdı onunkisi.<br /><br />Daha yapacak çok şey varken aramızdan erken ayrıldı. Çok sevdiği dağlarda hayatını kendi elleri ile doğaya armağan etti. Tıpkı Peynirlikönü Mağarası araştırmasında kaybettiğimiz sevgili Mehmet Ali Özel (Mali) gibi... Fatih Altaylı Hürriyetteki köşesinde o dönem şöyle yazmıştı Mali için...<br /><br />"23 yaşında bir genç kapkaranlık bir mağaranın derinliklerine, yerin 1400 metre altına inip rekor kırmaya çalışırken öldü. Ne saygıdeğer bir ölüm. Biz Türkler genellikle böyle "onurlu bir arayış" içinde ölmeyiz. Biz kahvede okey oynarken kafamıza inek düştüğü için ölürüz.<br /><br />Sarhoş şoförün kullandığı otobüs, cep telefonu bahanesiyle şarampole yuvarlandığı için ölürüz. Kıçımızın üzerinde oturmaktan damarımız yağ bağladığı için ölürüz. Biz hep "aptalca" ölürüz. Bir mağaranın derinliklerini keşfetmeye çalışan Mehmet Ali Özel gibi onurlu ölümler pek yoktur bizde. Yeni dünyalar keşfetmeye çalışırken, bilime, insanlığa hizmet etmek için tehlikelere göğüs gererken pek ölmeyiz biz. Çünkü böyle işlere pek girmeyiz. Biz bilinmeyeni aramayız. Biz bilinenden kurnazca faydalanmaya çalışırız hep.Bizden hiç káşif çıkmamıştır.<br /><br />Bizde mucit yoktur. Maceracılık "üçkağıtçılık"tır. Aldığımız riskler, çalarken yakalanmaktan öte değildir. Bizim kutba ilk ulaşan insan olma yolunda ölen gezginimiz, yeni kıtalar ararken yamyamlara yem olan denizcimiz yoktur. Bu yüzden de Mehmet Ali Özel'in ölümü çok ama çok "güzel" bir ölümdür. Ararken, keşfetmeye çalışırken, rekor kırmayı amaçlarken ölmüştür.<br /><br />Ailesi ise ona yakışan bir aile olduğunu, oğullarının bedenini keşfetmeye çalıştığı mağaraya bağışlayarak göstermiştir. Helal olsun Mehmet Ali'ye, helal olsun onu böyle bir yürekle ve istekle yetiştiren ana babaya. Yaşamını adadığı mağara benim için artık "Özel" bir mağaradır. "Mehmet Ali Özel Mağarası."<br /><br />Sevgili Duru da çok kıymetli bir ölümle aramızdan ayrıldı.<br /><br />Her ölüm erken ölümdür aslında.<br /><br />Üstelik Tanju gibiler az yetişir ve kendini bu dünyayı değiştirmeye adayanların bu dünya için daha çoook şey varken...<br /><br />Tanju, aklımız hep sende kalacak<br /><br />Yaptıkların bize yeter. Huzur dolu uyu…<br /><br />Hoşçakal...<br /><br />Emre Baturay ALTINOK<br />3.10.2008 ANKARA</div>BATURAYhttp://www.blogger.com/profile/10080878018474365355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1265896511978593515.post-19917446977775995772009-08-03T09:05:00.000-07:002009-08-03T09:08:59.901-07:00YERALTININ YARAMAZ ÇOCUKLARI: MAĞARACILAR<div style="text-align: justify;">Eğer bir kaçış planınız yoksa şehir hayatı sizi boğabilir. Trafik, kalabalık cadde ve sokaklar, inanılmaz bir iş temposu sizi gerçek hayattan ve doğadan koparabilir. Artık yaşadığınız hayat bahaneniz olmaya başlamıştır, doğaya karışmak yerine tatil günlerinizde TV karşısında dinlenmeyi tercih ediyorsunuzdur. Tehlike çanları sizin için çalmaya başlamıştır… O halde bu yazıyı mutlaka okumalısınız.<br /><br />Şimdi sizlere, bilinmeyeni keşfetmenin peşinde, zamanın durduğu yerde “mağaralarda” yaşayan bir gruptan ve yaptıkları spordan, Mağara Araştırma Derneği üyeleri ve mağaracılıktan bahsedeceğiz…<br /><br />Zamanın bir yerinde, ülkenin çeşitli yörelerine dağılmış birbirlerine çok düşkün bir kabile varmış. Bu kabilenin evlatları, mağaraları da birbirlerini sevdikleri gibi çok severlermiş. Girip çıkarlarmış mağaralara, iplerde yaşarlar, çadırlarda uyurlarmış, kazanlarla yemek pişirir de tek lokma bırakmazlarmış. Genci de varmış aralarında, gençlere taş çıkaranları da. Kadınları, erkekleri, cılızları, güçlüleri, anneleri, babaları ve tabi ki çok sevdikleri boy boy çocukları.<br /><br />Yollar varmış önlerinde, aşmaktan kaçınmadıkları; soğuklar varmış, birbirlerine sokulup karşı koydukları; sular varmış, mağaralar içerisinde batıp çıktıkları; mağaralar varmış, rüyalarından bir türlü çıkaramadıkları, küçücük çocuklarına masal diye anlattıkları…<br /><br />Bu insanlar mevsimler boyu ararlarmış mağaraları; ilerlerlermiş mağaralar içerisinde, başlarında taşı ateş yapan aletler , yün içlikleri ve rengarenk kıyafetleri ile... Yeşili mi dersin, kırmızısı mı, yoksa turuncusu mu sarısı mı? En çok yaz mevsimini severmiş bu kabile, otağlarını kondurdukları yaylalarında uzun uzun vakit geçirebilmek, bilinmeyene yolculuk edebilmek, mağaraları keşfedebilmek için…<br /><br />Milyonlarca yıldır, içlerinde insanlığın ortak geçmişini, sanatını, coşkusunu, korkusunu ve merakını yaşatan mağaralar onlara neler çağrıştırıyor? Mağaralarda neler hissediyorlar, yeraltında neler yapıyorlar? 43 yıldır evde pinekleyerek, alışveriş merkezlerinde sağa sola bakınarak gezinmek yerine neden dostça bir ortamda paylaşılan keşfetme duygusunun ve peşindeler?<br /><br />Amphion lirini çalınca sese kapılıp Thebai'nin surlarında kendi kendine sıraya giren taşlar misali, `mağaracı' da büyülü sözcük `mağara'yı duyunca kendini o gizemli ortamda bulan kişidir aslında. 'Mağaracı', kendisini bu büyülü dünyaya bağlayan düşünceler kafasından geçerken, çoğu zaman bir nar tanesi yiyip de yeraltı dünyasına bağlanan Persephone gibi hisseder kendisini…<br /><br />Mutluluk, heyecan, coşku, sabır, paylaşım, dostluk… Kısacası her şey vardır mağaracılık sporunda. Sessiz bir kamp alanını dolduruverir kahkahaları. İster yerin üstünde, isterse yüzlerce metre yerin altında. Her zaman sizi bekleyen hoş sürprizleri vardır. Mağaranın derinliklerinde, arkadaşları yanlarına gelmeden uykuya dalamayacak kadar bağlıdırlar birbirlerine. Uzaktaki dostlarını anmadan edemez, her daim birlikte yapacaklarının tatlı hayali içindedirler. İçlerindeki mağaraya gitme tutkusu sürekli yükseklere kanat çırpar ve kendilerini bir anda bu büyülü sözcüğün ritmiyle dans ederken bulurlar. Çetin kayalıklardaki soğuk mağaraların huzurunu değişemezler nice güzelliklere. İçlerindeki keşif aşkı dalga dalga kıyıya vurur ve tutkularına doğru kürek çekerken gelirler kendilerine. Hem dağlarda hem de şehirlerde, kısacası her iki hayatlarında zorlukları aşar, yaptıkları her şeyi tutkuya dönüştürürler zamanla…<br /><br />Kamplarda baretlerini kafalarına geçirdiklerinde büyük bir mutlulukla kendilerini mağaranın giriş ağzına yürürken bulurlar. Neşeleri ve renkleri görülmeye değerdir. Hiçbir aritmetik coşkularını rakama vuramaz o an. Mağara ağzına ulaşana kadar hiç bitmeyecekmiş gibi gelen yollarda her an çakacak olan yıldırımın enerjisiyle yollara düşerler. İster yerin üstünde, isterse yüzlerce metre yerin altında gökyüzü hep yıldızlarla doludur onlar için. O yıldızlar ki kimi zaman gerçekten yıldızlar, kimi zaman da kayalardan damlayan su tanecikleri olsa da…<br /><br />Nerede rutubet görse ona sevgiyle yapışan böcekler misali kendilerini yanı başında bulurlar diğer mağaracı dostlarının. O mağaracı dostlar ki `temizlenmeyen bir çadır kaç etkinlik dayanır' testi yapacak kadar ilginç, nerede olursa olsun pişirdiği her yemeğe sevgisini de katmayı ihmal etmeyecek kadar içten, mağaradan çıktığınızda ellerinde sıcacık içecek ve yiyeceklerle sizi karşılayacak kadar düşünceli, kendinizi krank mili yağı gibi tükenmiş hissettiğiniz anda yanınızda bitiveren dost canlısı insanlardır.<br /><br />Kısacası mağaracılığı birçok doğa sporundan farklı kılan tam anlamı ile bir ekip sporu olması, mağaracıyı farklı kılan da her daim bir arada olmaları ve dayanışmalarıdır.<br /><br />Mağaracı iseniz ana felsefeniz 'paylaşım'dır. Ya da adını paylaşım koyduğunuz her şey olabilir. Mağarada yediğiniz bir ekmek parçası, birlikte kullandığınız bir ip ya da yeraltı sularını aşarken kendinizi üzerinizde bulduğunuz bir bot…<br /><br />Belki güneşin doğuşunu beraber izlemek, belki de yıldızların güzelliğinin tadına varmak. Kim bilir, belki de o büyülü ortamın, `mağara'nın güzelliğini, tüm gizemini birlikte keşfetmek. O mutluluk bir anda hepsinin ortak coşkusu haline gelir. Ruhları haritalarını bilmedikleri ıssız adalar olmuştur artık. Odysseus'un lotos yiyip sılayı unutan adamlarına dönüverirler bir anda. Kuşların en hızlısı kara çaylak bile yetişemez eriştikleri huzurlarının hızına…<br /><br />Eriyen karlarla beslenip taşan bir ırmak gibidir mutlulukları. Neden bu denli mutlu ve huzurlu olduklarının cevabı aslında çok basittir: ''Bilinmeyeni keşfetmenin peşindedirler ve keşfetmenin karşı konulmaz güzelliğini bir kere tatmışlardır artık...''<br /><br />Mağarada perili bir evde dolanan çocuklar gibi hissederler kendilerini. Lethe'nin suyundan içmiş ve yeryüzündeki hayatınızı unutmuş olduklarını düşlerler. Keşfin mutluluğunu iğneye geçirmenin telaşındadırlar. O iğne ki hayat kumaşlarına mutluluğu işleyen anahtardan başka bir şey değildir aslında…<br /><br />Ama her daim her şey bu denli toz pembe değildir hayatlarında. Sirkteki atış yerinde hiçbir zaman kazanamayacaklarını sandıkları bir armağan gibidir bazen zorlu bir mağaranın çıkışı. Mağaracıysanız eğer konserve tenekesinde yuvarlanan son bezelye tanesi gibi hissedebilirsiniz kendinizi mağarada. Eski bir kitabın sayfalarını çevirirken çıkan hışırtıya benzer bazen içerideki sesiniz. Dışarı çıktığınızda her yeriniz çamur içindedir. Islanmış, üşümüş, acıkmışsınızdır.En önemlisi ayakta duramayacak kadar yorgunsunuzdur. Ama yine de ilk fırsat bulduğunuz an o büyülü ortama, ‘mağara’ya dönmek istersiniz. Çünkü kabuğunu kıran her mağaracının içinden bilinmeyeni keşfetmenin heyecanını yaşayan birisi çıkar ve geldiği yere bir türlü geri dönmek istemez. Çünkü bir pusula iğnesi misali keşif mıknatısına bağlanmıştır artık…<br /><br />Zamandan başka bir şey öldürmez, fotoğraftan başka bir şey çıkarmaz, ayak izinden başka bir şey bırakmazlar mağaralarda… Aslında o izler, keyifli yolculukları boyunca mağarada değil, zihinlerinin en güzel yerlerinde kalacaktır.<br /><br />İşte böyle, mağaracılar gibi hepimiz içimizde arkeolojik bir kazı taşıyoruz aslında. Ama pek azımız onu kazmaya cesaret edebiliyoruz. Dante'nin de dediği gibi “yaşlanınca ocak başındaki külleri eşelemekten başka ne gelir ki elimizden..”<br /><br />Şimdi otobüsünüzün camından dışarıya bakın. Evet evet uzaklara, en yükseklere… Dağların tepelerine… Bakın işte, oradalar. Mağaracılar. Sizin göremediğiniz bir delikte hayatlarının en büyük keşiflerini yapıyorlar. Yeraltının büyülü dünyasını ve en önemlisi kendilerini keşfediyorlar… Onlara katılmak ve kendinizi tanımak istemez misiniz?<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">Emre Baturay ALTINOK<br />Havva YILDIRIM<br />A. Bahar HASER</span><br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">Mağara Araştırma Derneği/ ANKARA<br />http://www.mad.org.tr<br /></span></div>BATURAYhttp://www.blogger.com/profile/10080878018474365355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1265896511978593515.post-71200308449418187202009-08-03T09:00:00.000-07:002009-08-03T09:10:00.779-07:00HÜSEYİNGAZİ MAĞARACILARA HAYAT VERİYOR<div style="text-align: justify;"><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgD1XUpfr5xHz2I1dj0BmmKCdAbJWKrpnUXoJxnEedgdyVuAVnQONYlsqzVVzVTONMDAv0QGdly-4BqAwo2dUmcOidI3l2MFEGNWx8rSDmo9cJ56WZI7_zjktVlPoPJznM1k3hrgOC6zQ4/s1600-h/1.jpg"><img style="margin: 0pt 10px 10px 0pt; float: left; cursor: pointer; width: 265px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgD1XUpfr5xHz2I1dj0BmmKCdAbJWKrpnUXoJxnEedgdyVuAVnQONYlsqzVVzVTONMDAv0QGdly-4BqAwo2dUmcOidI3l2MFEGNWx8rSDmo9cJ56WZI7_zjktVlPoPJznM1k3hrgOC6zQ4/s320/1.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5365770458322584146" border="0" /></a>Ankara’nın kuzey sınırını, Kuzey Anadolu sıra dağlarının kolları olan dağlar, Orta Anadolu düzlüklerinin devamı olan ovalar çizer. Güney kısmında Tuz Gölü çanağı, Kepez Ovaları ve Hacıbekirözü gibi düz alanlar vardır. Bu düzlükler arasında volkanik Karadağ ile Karasimir Dağı, Paşa Dağı ve Tekke Dağı yükselir. Orta kesimlerden kuzeye doğru yaklaştıkça Haymana, Bala hattının kuzeyinde Kuzey Anadolu sıra dağları ile irtibatları bulunan dağ sıraları belirir. Bunların arasında İdris ve Elmadağları yükselir. Güney Batı Kuzey-Doğu doğrultusunda Güre, Elma, İdris, Karyağdı-Mire-Aydos-Çile, Ayaş ve Hıdır dağ sıraları bulunur.<br /></div><div style="text-align: justify;"><br />Ankara çevresinin en önemli jeolojik özelliği, Liyas devrinden başlayıp üst Neojen ve Kuvaterner’e kadar devam eden yoğun volkanik faaliyetin oluşturduğu kayaçlı yapı ve bu kayaçların teşkil ettiği yükseltilerdir. Daha çok noktalar halinde bir yayılım gösteren volkanik saha, Tuz Gölü’nün kuzeybatı ucundaki Kulu’dan başlar, Elmadağ’ın zirvelerinde ve Polatlı kuzeyinde birtakım topluluklar oluşturarak, Ayaş Dağlarında, aralarında fosilli göl serileri ve volkanik malzeme bulunan büyük fayları ve kırılmaları kapsar.<br /><br />Hüseyingazi, Ankara’nın Cumhuriyet mimarisinin sembolü olan pembe Ankara Taşı’nı kente armağan eden en önemli tepelerinin arasında kurulmuş Ankara’yı çeviren tepeler topluluğudur. Tepe, en batıda Cestepe (1365 m.), en doğuda Kuşkonağı Tepesi (1270 m.) ve 1416 m’lik Tekke Tepesi’nden oluşmaktadır. Bu tepeler nerede diyecek olursanız hemen belirtelim. Yüzünüzü doğuya çevirin. Ufukta PTT’nin yükseltici antenini görebilirseniz orası Cestepe’dir. Onun tam ters yönüne bakar, yamaçlarında taş ocakları bulunan tepeyi seçebilirseniz orasının da Kuşkonağı olduğunu kolaylıkla anlayabilirsiniz. Güneydoğu’da Tekkedağı Tepesi’ni de bulduysanız her şey yolunda. İşte karşınızda Hüseyingazi.<br /><br />Hüseyingazi Tepesi, Ankara Kalesi, Etlik civarı ve Çubuk Barajı tamamen volkanik malzeme ile örtülüdür. İlk patlamaların, Eosen öncesinde, ikincisinin ise Eosen sonrasında vuku bulduğu kabul edilen bölge volkanizmasının merkezi Hüseyingazi Tepesi olarak kabul edilmektedir. Hüseyingazi Tepesi merkezli patlamaların oluşturduğu volkanik arazi, andezit lav ve tüfleri ile, riyolitlerden, dasitlerden ve kuars damarlarından müteşekkildir. Bu volkanik örtü içinde en yaygın ve egemen malzeme andezittir.<br /><br />Koyu-gri, kırmızı renkli dasit ve andezit, halk dilinde Ankara Taşı olarak anılır. Bu malzeme tarih boyunca önemli bir inşaat malzemesi olmuştur. Örneğin Roma Hamamı’nın duvarları dört sıra andezit arasına dört sıra tuğla yöntemiyle örülmüş olduğu gibi, Augustus Tapınağı’nın temelleri de andezit taşı ile döşenmişti. Roma Hamamı’nın kuzeyinden geçen sütunlu yolun döşemesi de azdezit taşındandır.<br /><br />Hüseyingazi olarak bilinen, bilim çevrelerince andezit lavların üst üste katılaşmasıyla oluşan bu geniş volkanik tepeye ''andezit kubbesi'' yada ''andezit dom'' da deniliyor. Bu kayaçlar kaç yaşında diye düşünecek olursanız söyleyelim. Hüseyingazi dom'unu oluşturan kayaçlarda yapılan radyometrik yaşlandırma sonuçlarına göre zirveden alınan örneklerin yaşı neredeyse 41,4 Milyon yıl olarak saptanmış.<br /><br />Hüseyingazi Tepesi’nden alınan Ankara Taşı'na pembeliğini ise içindeki feldspat'ın pembeliği veriyor. Bugün Ulus Ziraat Bankası Genel Müdürlüğü binası, I. ve II. TBMM binaları, Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi, Ulusta bulunan İş Bankası eski genel müdürlük binası, hemen yanıbaşındaki Sümerbank binası, Merkez Bankası, Ankara Kalesi, Arslanhane Camii ve Türbesi, Hacıbayram Camii, günümüzde Anadolu Medeniyetler Müzesi binasını oluşturan Mahmut Paşa Bedesteni, Kurşunlu Han, Gar Binası, TCDD Genel Müdürlüğü binasıdır. Kısacası Hüseyingazi Tepesi Ankara’ya damgasını vuran, Ankara ve halkının en önemli yapı taşlarının anası.<br /><br />Hüseyingazi Tepesi bir zamanlar binalara verdiği yaşamı bugün doğa sporları meraklılarına ve en önemlisi mağaracılara veriyor. Birçok mağaracının dirseklerini ve dizlerini çürütmüş bu tepeler, MAD’ın sayısız eğitimine de ev sahipliği yaptı.<br />1415 rakımlı bu tepede eğitim yapabileceğiniz birçok duvar vardır. MAD olarak tercih ettiğimiz duvarlarda Temel Mağaracılık Eğitimi’ni tamamlamış ve dernek üyesi olmuş arkadaşlarımıza SRT (Tek İp Tekniği) eğitimlerini, kullanacakları malzemeleri ve ipe güvenmeyi bu kayalarda öğretiyoruz.<br /><br />Birçok MAD’lının olduğu gibi tek ip tekniği eğitimlerimi bu kayalarda, önce Ferhat AYTEKİN, daha sonra da Kubilay ERDOĞAN’dan aldığımı söyleyebilirim. 2001 yılının başlarında genellikle tercih edilen yüksek duvarın tam aksi istikamette Ferhat’ın kurmuş olduğu 5 m.lik küçük bir çıkış, ilk ip deneyimim olmuştu. O zamanlar Ulus Samanpazarı’ndan bindiğimiz belediye otobüsü ile yolculuğa başlıyor, köyden tepeye kadar da yürüyorduk.<br /><br />Tecrübe kazandıkça daha çok antrenman yapmaya değil, yeni eğitimlerde tecrübe aktarmak için Hüseyingazi’nin yolunu tutmaya başladık. Artık arabalar, sonra da motorlar ile yol tutmaya başlamıştık. Ne var ki aldığımız keyif hep aynı oldu. Hüseyingazi, tırmanma (dağcılık, kaya tırmanışı) ile ilgilenen birçok sporcuya olduğu gibi biz mağaracılara açtığı kucağını hiç kapatmadı. Bu tepeler, onlarla ifade edilebilecek deneyimli mağaracılar yetiştirdi.<br /><br />Bir dönem, çalıştığımız duvara giden yolun askeriye tarafından kapatıldığı öğrendiğimizde oldukça üzülmüştük. Hatta bir süre Hüseyingazi’ye uğramadık bile. Daha sonraları anladık ki Ümitköy’deki Vinç ile aldattığımız duvarımız hasretimize dayanamadı, bizlere yine yol verdi. Böylece bu sürede değişik yerler, Hüseyingazi’nin değişik yüksekliklerinde eğitimlerimizi sürdürdüğümüz sürgün sona erdi, ana duvarımıza kavuştuk. Hüseyingazi kendisinden uzak kalmamıza daha fazla dayanamamıştı.<br /><br />Değinmeden geçemeyeceğim. Ankara’ya rengini ve kimliğini veren andezit taşlı yapılar Büyükşehir Belediyesi tarafından gün geçtikçe gri, sevimsiz beton yapılara dönüştürülmeye çalışılıyor.<br /><br />Bugün, eğer gerçek bir kayada eğitim yapacaksanız gerek Ankara’ya yakınlığı, gerek muhteşem manzarası, gerekse de size armağan ettiği deneyimlerle Hüseyingazi birçok doğa sporcusuna ev sahipliği yaptığı gibi mağaracılara da kucak açıyor. Hüseyingazi, sağladığı olanak ve hiç eksilmeyen özlemi ile dağcılar kadar mağaracılara ve MAD’a da hayat veriyor.<br /><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">Emre Baturay ALTINOK</span><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">Mağara Araştırma Derneği - Ankara</span><br /><span style="font-weight: bold; color: rgb(153, 0, 0);">www.mad.org.tr</span></div>BATURAYhttp://www.blogger.com/profile/10080878018474365355noreply@blogger.com0